Ống xả ô tô hoạt động thế nào và những lỗi thường gặp khi ống xả hỏng

Ống xả ô tô là “trái tim thứ hai” của động cơ, ảnh hưởng trực tiếp đến sức mạnh, khả năng tiết kiệm nhiên liệu và cả việc bảo vệ môi trường. Vậy ống xả ô tô thực sự hoạt động như thế nào? Làm sao để nhận biết khi nào cần thay thế và bảo dưỡng? Cùng cố vấn Bùi Hải Nam của Honda Ô tô Mỹ Đình giải mã tất tần tật về ống xả ô tô, từ cấu tạo, nguyên lý hoạt động, các loại ống xả phổ biến cho đến những dấu hiệu hư hỏng và cách khắc phục nhé!

Vai trò của ống xả ô tô

Ống xả, hay còn gọi là pô xe, là một bộ phận quan trọng trong hệ thống động cơ ô tô, đảm nhiệm nhiều chức năng quan trọng hơn bạn nghĩ. Cụ thể:

Đưa khí thải ra khỏi động cơ

Đây là chức năng cơ bản nhất của ống xả. Sau khi quá trình đốt cháy nhiên liệu diễn ra trong động cơ, các khí thải (bao gồm cả khí độc hại) cần được đưa ra ngoài để đảm bảo động cơ hoạt động ổn định và tránh gây hại cho sức khỏe con người. Ống xả có nhiệm vụ thu gom và dẫn các khí thải này ra khỏi động cơ, thông qua một hệ thống ống dẫn phức tạp.

Giảm tiếng ồn của động cơ

Khí thải thoát ra từ động cơ với áp suất cao sẽ tạo ra tiếng ồn lớn. Ống xả có các bộ phận giảm thanh (silencer) với cấu trúc đặc biệt, giúp giảm thiểu tiếng ồn này, mang lại sự êm ái và thoải mái cho người lái và hành khách.

Giảm thiểu khí thải độc hại (kết hợp với bộ chuyển đổi xúc tác)

Ống xả không chỉ đơn thuần là đường dẫn khí thải, mà còn là nơi đặt bộ chuyển đổi xúc tác (catalytic converter). Bộ chuyển đổi xúc tác có chứa các kim loại quý như platinum, palladium và rhodium, có khả năng chuyển hóa các khí thải độc hại như carbon monoxide (CO), hydrocarbon (HC) và oxit nitơ (NOx) thành các chất ít độc hại hơn như carbon dioxide (CO2), nước (H2O) và nitơ (N2).

Cấu tạo ống xả ô tô

Ống xả ô tô (hay còn gọi là pô xe) là một hệ thống phức tạp bao gồm nhiều bộ phận khác nhau, mỗi bộ phận đều có vai trò riêng trong việc xử lý khí thải và giảm thiểu tiếng ồn.

Cổ góp (Exhaust manifold)

Cổ góp giữ vai trò thu khí thải ở từng xilanh để gom về một đường ống duy nhất. Bộ phận bao gồm đường ống với nhiều nhánh được làm từ kim loại chịu lực như gang đúc, nhôm đúc hoặc thép không gỉ. Mỗi nhánh kết nối với cửa xả của một xilanh động cơ. Khí thải sau khi đẩy ra khỏi xi lanh sẽ theo nhánh này về chung một đường ống.

Ống xả chính (Exhaust pipe)

Là một ống dài, thường được làm bằng thép không gỉ, chạy dọc theo gầm xe. Ống xả chính có tác dụng dẫn khí thải từ cổ góp đến bộ chuyển đổi xúc tác và các bộ phận khác của hệ thống xả.

Bộ chuyển đổi xúc tác (Catalytic converter)

Sau khi khí thải hội tụ tại cổ góp sẽ hướng vào bộ chuyển đổi xúc tác (bộ xử lý khí thải). Mang nhiệm vụ biến đổi các thành phần gây ô nhiễm trong khí thải, như NOx, CO và HC, thành hợp chất an toàn như CO2, N2 và hơi nước. Lúc này, bộ xử lý khí thải thường chứa các chất xúc tác là kim loại như vàng, bạch kim, Palladium, Rhodium…

Bộ giảm thanh (Muffler)

Áp suất khí thải rất cao nên tiếng ồn được tạo ra cũng rất lớn. Sau khi chuyển đổi xúc tác, khí thải đi vào bầu giảm thanh (bộ giảm âm) để hạn chế tiếng ồn.

Bộ phận giảm âm có cấu tạo gồm các ngăn kiểu zigzag nhằm tạo quãng đường dài hơn để khiến khí thải tiêu tốn nhiều động năng. Do đó khi qua bầu giảm thanh, khí thải đi qua ống xả sẽ hầu như không tạo ra tiếng gầm gừ nào hoặc rất ít, trừ các dòng xe thể thao hiệu suất cao.

Đầu ra ống xả (Tailpipe)

Đây là phần cuối cùng của ống xả, nơi khí thải được thải ra ngoài. Bộ phận này có chức năng định hướng và điều chỉnh luồng khí thải.

Nguyên lý hoạt động của ống xả ô tô

Hệ thống ống xả trong ô tô điều tiết khí thải từ động cơ ra môi trường bên ngoài, đồng thời giảm tiếng ồn và kiểm soát các khí độc hại. Để làm được như vậy, ống xả sẽ hoạt động theo trình tự sau đây: 

• Thu khí thải: Khi động cơ xe hơi hoạt động hình thành khí carbon monoxide (CO), hydrocarbons (HC), oxides of nitrogen (NOx), và các hạt bụi. Ống pô ô tô sẽ thu thập và định hình luồng khí thải này.
• Dẫn khí thải vào ống xả chính: Khí thải từ động cơ được dẫn qua các ống và kết nối đến ống xả chính. Đây là một ống dài có trụ hình được làm từ vật liệu chịu nhiệt như gang đúc, nhôm đúc hoặc thép không gỉ. 
• Bộ chuyển đổi xúc tác (Catalytic Converter): Trong hệ thống ống xả ô tô, bộ chuyển đổi xúc tác được đặt gần đầu ống xả. Nó chứa các chất xúc tác như platinum, palladium và rhodium, giúp biến đổi các khí thải có hại thành các chất không độc hại. 

• Giảm tiếng ồn (Muffler): Sau khi qua bộ chuyển đổi xúc tác, khí thải đi vào Muffler. Bộ phận này làm hạn chế tiếng ồn tạo ra bởi dòng khí thải khi nó thoát ra khỏi động cơ, thường chứa các lớp vật liệu cách âm tốt.
• Thoát ra môi trường: Sau khi qua hệ thống ống xả, khí thải đã qua xử lý và tiếng ồn đã giảm đi sẽ thoát ra môi trường bên ngoài qua đuôi ống xả.

Các loại ống xả ô tô

Ống xả ô tô không chỉ đơn thuần là bộ phận dẫn khí thải mà còn là một phụ kiện thể hiện cá tính và phong cách của chủ xe. Trên thị trường hiện nay, các loại ống xả ô tô được phân loại theo:

5 dấu hiệu thường gặp khi hệ thống ống xả ô tô trục trặc và cách xử lý

Hệ thống ống xả ô tô hỏng thường rất dễ phát hiện. Do đó, chủ xe cần ghi nhớ 5 dấu hiệu sau đây để kịp thời khắc phục.

Ống xả ô tô bị tắc

• Bộ chuyển đổi xúc tác lỗi

Bộ chuyển đổi xúc tác bị lỗi có thể do quá nhiệt, bị tắc khí khiến khí thải khó thoát ra ngoài, gây áp suất lên buồng đốt, làm giảm công suất động cơ. Lúc này, xe thường có dấu hiệu công suất động cơ giảm, khói xe có mùi lưu huỳnh, gầm xe có tiếng nổ lộp bộp, đèn Engine báo sáng,… Nếu phát hiện, bạn cần thay thế nó bằng một bộ mới. Điều này thường cần sự can thiệp của thợ sửa chữa xe hơi chuyên nghiệp.

• Ống dẫn khí thải bị tắc

Ống dẫn khí thải bị tắc sẽ gây trở ngại cho khí thải thoát ra ngoài. Nguyên nhân thường là do sự va chạm khiến ống dẫn bị méo mó, biến dạng. Hơn nữa, việc tích tụ chất bẩn trong ống xả sau thời gian dài không được vệ sinh cũng dẫn đến tình trạng nghẹt tắc ống xả. Chủ xe nên kiểm tra và thay thế các phần ống xả bị hỏng hoặc gãy. Nếu tắc ống khá nặng, hãy đưa xe đến gara uy tín để được thay thế và sửa chữa kịp thời.

Ống xả ô tô kêu to thất thường

• Ống xả ô tô kêu to

Để xác định nguyên nhân khiến ống xả ô tô kêu to, chủ xe cần tìm vị trí phát ra tiếng kêu trên hệ thống đường ống xả.  Đầu tiên, đậu xe trên một mặt phẳng an toàn, kéo phanh tay, sau đó kiểm tra dưới gầm xe để xác định nguồn gốc tiếng kêu. Nếu tiếng kêu phát ra từ khu vực đầu xe, có thể nguyên nhân là do khí thải rò rỉ qua gioăng hệ thống ống xả bị mòn hỏng, bu lông ống xả lỏng lẻo hoặc đầu ống xả bị nứt. Nếu tiếng kêu phát ra từ khu vực trung tâm gầm xe, thường là ống xả bị thủng hoặc vị trí kết nối giữa ống xả và bộ chuyển đổi xúc tác bị rò rỉ. Nghiêm trọng hơn, bộ chuyển đổi xúc tác bị bể, khiến tiếng ồn rất lớn và khó chịu. Nếu tiếng kêu phát ra từ đoạn gần cuối của ống xả, có khả năng là bộ giảm thanh bị thủng hoặc vị trí kết nối giữa ống xả và bộ giảm thanh bị rò rỉ.

• Ống xả bị nổ Backfire

Backfire là hiện tượng buồng đốt đánh lửa khi van xả còn mở hoặc nhiên liệu không đốt cháy hết. Lúc đó, có một ngọn lửa đột ngột bắn ra khỏi ống xả, tạo ra một tiếng nổ lụp bụp. Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến hiện tượng này là do động cơ có vấn đề, không phải do ống xả. 

• Ống xả có tiếng thổi phì phì

Một hiện tượng khác cho thấy ống xả trục trặc là có tiếng thổi phì phì. Nguyên nhân là do quá trình đốt cháy không hiệu quả. Các bộ phận chi tiết như bộ bin đánh lửa, bugi, lọc xăng/dầu, bơm xăng/dầu hay kim phun gặp vấn đề..

Rất khó để người lái có thể xử lý các tình trạng trên. Vậy nên, khi phát hiện ống xả xe hơi có dấu hiệu bất thường, phát ra tiếng kêu to, hãy đưa xe đến gara sửa chữa ô tô uy tín để kiểm tra lỗi và xử lý kịp thời. Ngoài ra, chủ xe nên có kế hoạch bảo dưỡng định kỳ để xe luôn được chăm sóc và bảo vệ một cách tốt nhất.

Ống xả ô tô xuất hiện nước

Thành phần khí thải bao gồm CO, CO2, HC, H2O… các thành phần này sẽ trải qua quá trình xử lý khi đi qua bộ chuyển đổi xúc tác. Lúc này, nước trong khí thải bị ngưng tụ và được đẩy ra ngoài dẫn đến việc ống xả ô tô có nước, điều này là hoàn toàn bình thường. Thậm chí, sự xuất hiện của nước trong ống xả được xem là một dấu hiệu cho thấy động cơ đang hoạt động hiệu quả, không có nhiều bụi than hoặc các hợp chất khí nặng trong thành phần khí thải.

Lý do khác khiến ống xả ô tô thường có nước nhỏ giọt là do vào sáng sớm, khi ống xả còn lạnh làm cho hơi nước ngưng tụ. Sau đó, nó chuyển thành nước và thoát ra ngoài. Điều này hoàn toàn bình thường và không có bất thường gì cả nên các chủ xe không cần quá lo lắng.

Khói xả từ ô tô có mùi khét

Nếu bạn cảm nhận mùi khét từ khói xe, có thể đó là dấu hiệu của cháy dầu. Trường hợp mùi xăng đọng trong khói, cho thấy động cơ đang gặp vấn đề khiến cho nhiên liệu không đốt cháy hoàn toàn và thoát ra đường ống xả. Nếu phát hiện mùi trứng thối, thì chủ yếu là do bộ chuyển đổi xúc tác gặp sự cố và không thể lọc được khí Hydrogen Sulfide (H2S) trong khí thải.

Trong trường hợp nảy, chủ xe cần phát hiện kịp thời và đưa xe đến gara sửa chữa xe hơi uy tín để được hỗ trợ và xử lý.

Ống xả ô tô thải khói màu lạ

• Khói xe màu đen

Nguyên nhân hình thành khí thải màu đen là do lọc gió động cơ bị tắt nghẽn, kim phun nhiên liệu bị tắc, bơm nhiên liệu trục trặc hay sử dụng nhiên liệu kém chất lượng.

• Khói xe màu trắng

Khói xe màu trắng xuất hiện khi gioăng nắp động cơ bị hở hay nắp động cơ bị nứt vỡ khiến nước làm mát, dầu hộp số bị rò rỉ vào trong và hòa lẫn với xăng. Nguyên nhân này chủ yếu đối với các dòng xe máy xăng. Với xe máy dầu, khói trắng xuất hiện có thể là do nước làm mát lọt vào động cơ hoặc nhiên liệu đốt cháy không hết.

• Khói xe màu xanh rêu

Khí thải màu xanh rêu xuất hiện thường do vòng bạc xéc măng bị mòn khiến dầu lọt vào buồng đốt.

Ống xe ô tô thải ra khói có màu lạ là dấu hiệu cho thấy hệ thống đốt nhiên liệu hoặc động cơ của xe gặp vấn đề. 

• Hãy tiến hành kiểm tra xem dầu động cơ có phù hợp với xe hay không. 
• Kiểm tra mức dầu, không nên để quá thấp hay quá nhiều. 
• Đảm bảo hệ thống xả không bị rò rỉ hoặc hỏng hóc, nếu phát hiện cần xử lý và thay mới.
• Nếu mọi thứ vẫn không giải quyết được vấn đề, cần đưa xe đến gara sửa chữa để kiểm tra hệ thống đốt nhiên liệu bên trong động cơ. 
• Lên kế hoạch bảo dưỡng cho xe định kỳ để hạn chế gặp phải tình trạng xe thải khói có màu lạ.

Cách vệ sinh và bảo dưỡng ống xả ô tô

Việc vệ sinh và bảo dưỡng ống xả thường xuyên sẽ giúp duy trì vẻ ngoài sáng bóng, ngăn ngừa rỉ sét và đảm bảo hoạt động ổn định. 

Các bước thực hiện như sau:

Bước 1: Làm sạch bên ngoài

• Đổ nước rửa chén hoặc dung dịch tẩy rửa lên ống xả.
• Dùng bàn chải lông mềm chà nhẹ nhàng để loại bỏ bụi bẩn và dầu mỡ.
• Đối với các vết bẩn cứng đầu, bạn có thể sử dụng giấy nhám mịn để chà nhẹ.
• Rửa lại bằng nước sạch và lau khô bằng khăn mềm.

Bước 2: Làm sạch bên trong (nếu có thể)

• Tháo ống xả ra khỏi xe (nếu có thể).
• Sử dụng bàn chải đánh răng cũ và dung dịch tẩy rửa để chà sạch bên trong ống xả.
• Rửa lại bằng nước sạch và phơi khô hoàn toàn trước khi lắp lại.

Lưu ý khi vệ sinh

• Đảm bảo động cơ đã nguội: Không vệ sinh ống xả khi động cơ còn nóng để tránh bị bỏng.
• Tránh để nước vào bên trong ống xả: Điều này có thể gây hư hỏng cho động cơ.
• Không sử dụng chất tẩy rửa quá mạnh: Chất tẩy rửa mạnh có thể làm hỏng lớp mạ chrome hoặc sơn của ống xả.
• Lau khô kỹ sau khi vệ sinh: Để tránh rỉ sét, hãy đảm bảo ống xả được lau khô hoàn toàn sau khi vệ sinh.
• Vệ sinh bên ngoài: Nên vệ sinh bên ngoài ống xả thường xuyên, khoảng 1-2 tuần/lần hoặc sau mỗi lần đi đường bẩn.
• Vệ sinh bên trong: Nên vệ sinh bên trong ống xả khoảng 6 tháng/lần hoặc 10.000 km/lần.
• Kiểm tra rỉ sét và hư hỏng: Nên kiểm tra ống xả định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu rỉ sét, thủng lỗ hoặc hư hỏng khác.

Cách sửa chữa và thay thế ống xả ô tô tại nhà

Quy trình sửa chữa và thay thế ống xả ô tô tại nhà

Bước 1: Chuẩn bị dụng cụ sửa ống xả ô tô

Khi tiến hành sửa chữa, cần chuẩn bị một số dụng cụ cơ bản như:

• Giá đỡ trục hoặc bộ kích nâng đỡ ô tô
• Bộ dụng cụ tháo lắp
• Ống xả mới cho ô tô
• Kính mắt bảo vệ mắt tránh rỉ sét, bụi bẩn và các hóa chất độc hại

Bước 2: Đỗ xe hơi của bạn vào vị trí phẳng và thoáng. Sau đó sử dụng giá đỡ trục hoặc bộ kích để nâng gầm xe lên.

Bước 3: Tháo bỏ bánh xe phía phải, nơi gần vị trí ống xả để dễ dàng tháo lắp.

Bước 4: Xịt dung dịch bôi trơn chất rỉ sét RP7 lên ốc khoảng 5 – 7 phút, sau đó dùng cờ lê và tròng tháo hai ốc ở cổ ống xả rồi tách ống xả khỏi đường ống thải khí trên xe.

Gợi ý: Dùng RP7 giúp bạn tháo ốc một cách nhanh chóng khi ống xả bị gỉ.

Bước 5: Tháo ốc và chốt phần thân ống xả, sau đó tháo rời bộ phận ống xả cũ khỏi xe ô tô.

Bước 6: Sau khi tháo ống xả cũ ra khỏi xe, tiến hành lắp ống mới vào thay thế. 

Đầu tiên, bạn cần gắn lần lượt các đoạn của ống xả vào khung gầm của xe. Hãy chú ý đặc biệt vào việc nối các đoạn này đảm bảo kín khít để tránh rò rỉ khí thải trong quá trình xe hoạt động. 

Dùng cờ lê hoặc tròng để vặn các ốc nối của ống xả. Cuối cùng là lắp ráp lại bánh xe và hạ gầm xe rồi nổ máy. Tiến hành chạy thử để kiểm tra xem ống xả mới có hoạt động tốt hay không.

Lưu ý khi sửa chữa và thay thế ống xả xe ô tô

• Chú ý đến các bộ phận nóng: Ngoài ống xả, các bộ phận khác như động cơ, hộp số cũng có thể rất nóng. Tránh chạm vào chúng khi chưa nguội hẳn.
• Sách hướng dẫn sử dụng xe: Sách hướng dẫn sử dụng xe sẽ cung cấp thông tin chi tiết về vị trí và cách tháo lắp ống xả.
• Xác định vị trí ống xả bị hỏng: Kiểm tra kỹ ống xả để xác định vị trí bị thủng, rỉ sét hoặc gãy.
• Tháo ống xả cũ: Nới lỏng các bu lông và đai ốc, sau đó tháo ống xả cũ ra khỏi xe.
• Lắp ống xả mới: Lắp ống xả mới vào vị trí, đảm bảo các mối nối được khớp và siết chặt.
• Kiểm tra rò rỉ: Khởi động động cơ và kiểm tra xem có rò rỉ khí thải không. Nếu có, hãy siết chặt lại các mối nối hoặc sử dụng keo chịu nhiệt để bịt kín.
• Kiểm tra tình trạng các bộ phận liên quan: Khi thay ống xả, bạn cũng nên kiểm tra tình trạng của các bộ phận liên quan như bộ chuyển đổi xúc tác, cảm biến oxy,… để đảm bảo chúng hoạt động tốt.
• Không tự ý thay đổi cấu trúc ống xả: Việc thay đổi cấu trúc ống xả có thể ảnh hưởng đến hiệu suất động cơ và vi phạm quy định về khí thải.
• Thử nghiệm xe sau khi thay thế: Sau khi thay thế ống xả, hãy lái thử xe để kiểm tra xem có vấn đề gì không.

Các loại ống xả trang bị trên các dòng xe ô tô Honda

Mỗi dòng xe Honda đều trang bị một hệ thống ống xả theo phong cách riêng, thể hiện tính đặc trưng nổi bật qua từng thế hệ.

Honda City: Bộ ống xả kép có dạng hình tròn được trang bị khá khuất nằm phía dưới cản sau của xe.

Honda Civic: Sử dụng ống xả kép hình elip chia đều 2 bên, chụp ống xả mạ chrome đối với phiên bản RS.

Honda CR-V: Dòng xe sử dụng ống xả kép hình elip bọc kim loại sáng màu kết hợp với cản sau tái thiết kế, trông rất ấn tượng và thể thao.

Honda HR-V: HRV sử dụng ống xả kép mạ Chrome ở hai phiên bản L và RS, nâng cấp hơn hẳn so với bản G vẫn như ống xả đơn.

Honda Accord: Ống xả kép mạ chrome sáng bóng thể hiện rõ ở phiên bản Touring, đậm chất thể thao. Đối với phiên bản Accord EX thì hạn chế hơn khi ống xả được ẩn đi ít nhiều.

Câu hỏi thường gặp (FAQ)

Tại sao ống xả ô tô thường có nhiều đoạn uốn cong?

Ống xả ô tô thường có nhiều đoạn uốn cong vì nhiều lý do, cả về mặt kỹ thuật lẫn thẩm mỹ. Các đoạn uốn cong trong ống xả ô tô không chỉ có tác dụng giảm tiếng ồn mà còn giúp tăng hiệu suất động cơ, tối ưu không gian lắp đặt, tản nhiệt và tạo nên kiểu dáng đẹp mắt cho xe.

Làm sao để biết ống xả ô tô bị thủng?

Ống xả ô tô bị thủng là một vấn đề khá phổ biến, đặc biệt là đối với những chiếc xe đã qua sử dụng một thời gian dài. Việc phát hiện sớm và khắc phục kịp thời sẽ giúp bạn tránh được những hư hỏng nặng hơn cho động cơ và hệ thống xả, đồng thời đảm bảo an toàn khi lái xe.

Những dấu hiệu nhận biết ống xả ô tô bị thủng như tiếng ồn bất thường, mùi khét hoặc khói đen từ ống xả, giảm công suất động cơ, tăng mức tiêu hao nhiên liệu,…

Có cách nào để giảm tiếng ồn của ống xả ô tô không?

Có nhiều cách để giảm tiếng ồn của ống xả ô tô, tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra tiếng ồn và mức độ bạn muốn giảm. Dưới đây là một số phương pháp phổ biến:

• Kiểm tra và sửa chữa các hư hỏng
• Lắp đặt thêm bộ giảm thanh
• Sử dụng vật liệu cách âm
• Điều chỉnh lại hệ thống xả
• Thay đổi thói quen lái xe

Ống xả không chỉ đơn thuần là một ống dẫn khí thải, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu tiếng ồn, giảm thiểu ô nhiễm môi trường và tối ưu hóa hiệu suất động cơ. Việc bảo dưỡng và thay thế ống xả đúng cách không chỉ giúp xe của bạn vận hành tốt hơn mà còn góp phần bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng. Nếu có bất cứ thắc mắc nào, liên hệ ngay với Honda Ô tô Mỹ Đình qua hotline 0375 83 79 79 hoặc tới showroom tại 02 Lê Đức Thọ, Cầu Giấy, Hà Nội để được tư vấn chi tiết nhé!

• Đại lý Honda Mỹ Đình: https://hondaotomydinh.vn/
• Fanpage: Honda Ôtô Hà Nội – Mỹ Đình
• Youtube: Honda Ôtô Hà Nội – Mỹ Đình
• Hotline: 037 583 7979

Nguyễn Hậu

Với 6 năm kinh nghiệm Content Marketing trong lĩnh vực ô tô, tôi tự tin mang đến cho khách hàng những thông tin chính xác và đầy đủ, là nguồn tham khảo đáng tin cậy giúp khách hàng dễ dàng tìm kiếm các thông tin hữu ích.