Hệ thống treo đa liên kết: Cấu tạo, Nguyên lý hoạt động & Ưu nhược điểm

Hệ thống treo đa liên kết (đa điểm) là một trong những hệ thống treo tiên tiến nhất trên thị trường ô tô hiện nay. Với cấu tạo phức tạp nhưng hiệu quả vượt trội, hệ thống này mang lại sự êm ái, ổn định và khả năng xử lý tối ưu cho xe. Trong bài viết này, cố vấn Vũ Tiến Cường của Honda Mỹ Đình sẽ giúp bạn tìm hiểu chi tiết về cấu tạo, nguyên lý hoạt động, ưu nhược điểm hệ thống treo này và khám phá những lợi ích mà nó mang lại.

Hệ thống treo đa liên kết (đa điểm) là gì?

Hệ thống treo liên kết đa điểm – Multi-Point Suspension System là một loại hệ thống treo liên kết giữa nhiều điểm trên khung xe với nhau. Hệ thống này phát triển từ treo tay đòn kép được sử dụng trên nhiều loại ô tô hiện nay. Mục đích của hệ thống đa liên kết cũng giống như các hệ thống treo nói chúng giúp xe hoạt động êm ái, tăng khả năng giảm sóc tốt hơn.

Hệ thống treo đa điểm hay đa liên kết được phân bố đều trên khung xe hoặc trục của xe. Mỗi điểm treo sẽ gồm một bộ lò xo và giảm chấn để hấp thụ va đập và các rung động.

Lịch sử hình thành hệ thống treo đa liên kết

Hệ thống treo đa liên kết là một sự cải tiến của hệ thống treo tay đòn kép. Hệ thống này không chỉ sử dụng một thanh điều hướng như trên MacPherson hay hai thanh điều hướng trên tay đòn kép. Treo đa liên kết dùng tới ba, bốn thậm chí năm thanh điều hướng khác nhau hoặc kết hợp với càng chữ A. 

Hiện nay, mỗi hãng xe lại sản xuất một cơ cấu hệ thống treo đa liên kết khác nhau. BMW sản xuất một số loại hình chữ Z hoặc treo 4 thanh thể thao. Trên xe Honda lại giống đòn chữ A đôi và thêm một cần điều khiển thứ năm. Còn Audi trang bị hệ thống treo trước bốn thanh và có kiểu dáng tương tự loại đòn chữ A đôi. Trong khi đó, Hyundai Genesis sở hữu hệ thống treo trước và sau dạng năm thanh thể thao.

Với trang bị nhiều thanh điều hướng, việc di chuyển của xe sẽ tốt hơn. Khi vào cua, khi đi đường gồ ghề, đường xấu, hệ thống treo này tỏ rõ sự hiệu quả của mình. Chính vì vậy, đây được xem là giải pháp mà các nhà sản xuất sử dụng trên những chiếc xe dành riêng cho off-road kiểu như G-Class. Ngoài ra, kiểu treo này cũng giúp cho việc can thiệp thay đổi một tham số trong hệ thống treo mà không ảnh hưởng đến toàn bộ tổ hợp.

Cấu tạo hệ thống treo liên kết đa điểm 

Hệ thống treo liên kết đa điểm gồm các phần như: bộ phận giảm chấn, thanh xoắn cùng với các thanh cân bằng. Trong đó:

• Bộ phận giảm chấn có chức năng hấp thụ các va đập và rung động của bánh xe.
• Bộ phận thanh xoắn giúp giảm thiểu sự nghiêng, trượt của xe trong khi xe chuyển động và bánh xe khi quay.
• Thanh cân bằng đóng vai trò giữ cho xe cân bằng dù xe ở mọi điều kiện.

Treo liên kết đa điểm được cải tiến từ “đàn anh” treo tay đòn kép sử dụng ít nhất 3 cần bên cùng với 1 cần dọc tuỳ thuộc mục đích nhà sản xuất. Các cần này có chiều dài khác nhau nhưng đều có 1 khớp nối cầu hoặc ống lót cao su tại điểm cuối nên hệ thống treo này luôn ở trạng thái căng, nén và không bị bẻ cong.

Nếu là hãng Honda hệ thống treo trên CRV phía sau là treo đa liên kết với cấu tạo thanh đôi giống chữ A và thêm một thanh thứ 5 chéo. Còn một số hãng khác lại bố trí thanh giống chữ Z.

Xem thêm: Hệ thống treo trên ô tô là gì? Công dụng, phân loại và nguyên lý hoạt động

Nguyên lý hoạt động của hệ thống treo đa điểm

Trong quá trình làm việc của hệ thống treo, bánh xe không chỉ có thể chịu tác động của lực tải nén lò xo, bên ngoài chuyển động quay của bánh xe mà còn bởi lực dọc trong quá trình phanh hoặc tăng tốc lần lượt.

Bánh xe bắt đầu lệch về phía trước hoặc phía sau tùy thuộc vào dấu hiệu của gia tốc. Trong mọi trường hợp, góc nghiêng của bánh xe trục sau bắt đầu thay đổi. Một cần gạt đa điểm bổ sung được đặt ở một góc nhất định, có thể thay đổi ngón chân. Bánh xe chịu tải quay theo cách để bù đắp cho sự rút ký sinh của mặt phẳng quay. Máy phục hồi các đặc tính xử lý ban đầu của nó.

Phân loại các hệ thống treo đa liên kết phổ biến 

Có nhiều loại hệ thống treo liên kết đa điểm phổ biến đang được sử dụng trên ô tô hiện nay. Dưới đây các bạn sẽ được tìm hiểu từng loại chi tiết. 

Treo liên kết đa điểm độc lập (Independent Multi-Link Suspension System)

Hệ thống treo này chủ yếu được sử dụng trên các dòng xe cao cấp vì có nhiều chi tiết phụ tùng. Mỗi điểm treo là một  bộ giảm xóc, lò xo hoạt động độc lập với nhau. Vì thế giúp cho xe hoạt động êm ái,  tăng tính ổn định khi vận hành. 

Hệ thống treo liên kết đa điểm MacPherson (MacPherson Strut Suspension System)

Hệ thống treo đa liên kết Macpherson được sử dụng phổ biến trên các loại ô tô đặc biệt là các loại xe tầm trung và xe hơi hiện nay trong đó có các dòng xe của Honda như CRV hoặc Accord. Cấu trúc của hệ thống này gồm có chân đế, có nhiều điểm treo trên chân và mỗi điểm như vậy sẽ có bộ giảm xóc và lò xo.

Treo liên kết đa điểm tay đòn kép (Double Wishbone Suspension System)

Hệ thống liên kết đa điểm tay đòn kép gồm hai cánh tay xoắn hoạt động độc lập để xe di chuyển linh hoạt. Hệ thống này sử dụng trên các loại ô tô thể thao hoặc các loại xe di chuyển với tốc độ cao.

Liên kết đa điểm mạng lưới kiểu Multi-Link (Multi-Link Suspension System)

Hệ thống treo này được thiết kế phức tạp với nhiều cánh tay xoắn và điểm treo khác nhau giúp xe ổn định và giảm thiểu sự rung lắc tối đa. Tùy vào tính chất sử dụng xe mà hệ thống này được đặt các điểm treo khác nhau đem đến hiệu quả tốt nhất cho xe.

Ưu và nhược điểm của hệ thống treo liên kết đa điểm

Hệ thống treo đa liên kết có nhiều ưu điểm hơn những loại hệ thống treo khác, tuy nhiên các nhược điểm vẫn tồn tại. Trong đó những ưu điểm cơ bản và rất dễ thấy như là:

• Độ bền và tuổi thọ: Khả năng cải thiện độ bền và tuổi thọ của hệ thống, độ ổn định cho xe tốt hơn nhiều. Cùng với đó là khả năng cải thiện độ cách âm, tiếng ồn cho xe rất tốt.
• Độ ổn định tốt: Hệ thống treo đa điểm giúp giảm thiểu sự nghiêng của xe trong khi đang chuyển động, tăng độ ổn định của xe trên đường.
• Cải thiện khả năng điều khiển: Với hệ thống treo đa điểm, bánh xe có thể di chuyển độc lập với nhau giúp cải thiện khả năng điều khiển của xe.
• Tăng độ thoải mái khi sử dụng: Hệ thống treo đa điểm giúp giảm thiểu sự dao động của xe, giúp tăng độ thoải mái khi sử dụng.
• Giảm thiểu sự trượt của bánh xe: Thanh xoắn trong hệ thống treo đa điểm giúp giảm thiểu sự trượt của bánh xe trong khi đang quay.
• Xử lý tốt các điều kiện đường khác nhau: Hệ thống treo đa điểm giúp xe xử lý tốt các điều kiện đường khác nhau như đường gồ ghề, đường cong và đường trơn trượt.

Tuy nhiên, hệ thống treo đa liên kết như đã nói cũng có một số nhược điểm vẫn phải khắc phục để hoàn thiện hơn.

• Chi phí lắp đặt và sản xuất đắt đỏ nên chủ yếu được sử dụng trên những chiếc xe đắt tiền hoặc những chiếc xe thuộc dòng cao cấp
• Toàn bộ hệ thống khiến trọng lượng của xe tăng lên đáng kể.

So sánh hệ thống treo liên kết đa điểm với hệ thống treo khác

Để hiểu rõ hơn về ưu điểm của hệ thống treo liên kết đa điểm, chúng ta hãy so sánh nó với hai loại hệ thống treo độc lập phổ biến khác là MacPherson và tay đòn kép.

Hệ thống treo liên kết đa điểm với MacPherson

• Cấu tạo: Hệ thống treo liên kết đa điểm phức tạp hơn MacPherson với nhiều thanh liên kết, trong khi MacPherson chỉ có một thanh giảm xóc kết hợp lò xo và một tay đòn dưới.
• Nguyên lý hoạt động: Cả hai hệ thống đều cho phép bánh xe di chuyển độc lập, nhưng hệ thống liên kết đa điểm có khả năng kiểm soát các chuyển động của bánh xe tốt hơn nhờ vào nhiều điểm kết nối với khung gầm.
• Ưu nhược điểm: Hệ thống liên kết đa điểm mang lại sự êm ái, ổn định và khả năng xử lý vượt trội hơn MacPherson, nhưng lại có cấu tạo phức tạp và chi phí cao hơn. MacPherson có ưu điểm là đơn giản, gọn nhẹ và tiết kiệm chi phí, nhưng kém êm ái và ổn định hơn.
• Ứng dụng: Hệ thống liên kết đa điểm thường được sử dụng trên các dòng xe sang trọng và xe hiệu suất cao, trong khi MacPherson phổ biến trên các dòng xe du lịch cỡ nhỏ và trung bình.

Hệ thống treo liên kết đa điểm với tay đòn kép

• Cấu tạo: Hệ thống treo liên kết đa điểm và tay đòn kép đều có cấu tạo phức tạp hơn MacPherson. Tuy nhiên, hệ thống liên kết đa điểm thường có nhiều thanh liên kết hơn (4 hoặc 5) so với tay đòn kép (2).
• Nguyên lý hoạt động: Cả hai hệ thống đều cho phép bánh xe di chuyển độc lập và có khả năng kiểm soát chuyển động của bánh xe tốt. Tuy nhiên, hệ thống liên kết đa điểm có thể điều chỉnh các thông số một cách linh hoạt hơn để tối ưu hóa hiệu suất và sự êm ái.
• Ưu nhược điểm: Hệ thống liên kết đa điểm thường mang lại sự êm ái và ổn định tốt hơn một chút so với tay đòn kép, nhưng cũng có chi phí cao hơn. Tay đòn kép có ưu điểm là cứng vững hơn, phù hợp với các dòng xe thể thao và xe đua.
• Ứng dụng: Hệ thống liên kết đa điểm thường được sử dụng trên các dòng xe sang trọng, trong khi tay đòn kép phổ biến trên các dòng xe thể thao và xe đua.

Đánh giá tổng quản

Những lỗi hay gặp trên hệ thống treo liên kết đa điểm

Sử dụng hệ thống treo liên kết đa điểm đang là công nghệ có thể coi là hiện đại nhất đối với hệ thống treo. Vì thế các chủ xe tất nhiên khó có thể tránh được các lỗi với hệ thống này trong đó phổ biến như:

Hỏng ở bộ phận đàn hồi

Bộ phận đàn hồi hệ thống treo thường sẽ gặp các lỗi như là giảm độ cứng có nghĩa là chiều cao thân xe giảm theo đó khả năng chịu tải giảm. Lúc này tăng tốc khó khăn và tăng khả năng va đập nếu phanh xe gấp.

Trường hợp nhíp bị kẹp cũng là lỗi do hệ thống có vấn đề làm nhíp bó cứng, giảm khả năng hấp thụ các dao động nên tăng lực tác động lên thân xe. Do đó xe có hiện tượng rung lắc nếu chạy trên đường xấu hoặc nghiêm trọng hơn dẫn đến bộ phận đàn hồi bị gãy làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ thống treo.

Hỏng bộ phận dẫn đường, thanh điều hướng

Bộ phận dẫn hướng hay thanh điều hướng trong hệ thống treo cũng là bộ phận rất hay hỏng. Các khớp trụ, khớp cầu… bị mòn hay các lá nhíp giằng, bệ đỡ, bệ xoay… bị biến dạng không phải là trường hợp hiếm. Những lỗi này sẽ khiến bánh xe không còn giữ được quan hệ động học lý tưởng nên bánh sẽ nhanh mòn khiến độ ổn định giảm, dẫn hướng kém và gây nguy hiểm đối với người điều khiển.

Lỗi ở bộ phận giảm chấn

Bộ phận giảm chấn trên hệ thống treo liên kết đa điểm sẽ gặp một số lỗi nhỏ như là Xi lanh, piston bị mòn vì dịch chuyển nhiều khi làm việc  khiến thể tích khoang dầu giảm, lực cản giảm sẽ dập tắt dao động. Ngoài ra còn một số lỗi như dầu bị biến đổi vì nhiễm nước hay tạp chất từ bên ngoài làm giảm hiệu quả giảm chấn, thậm chí khiến hệ thống treo bó cứng.

Ngoài ra ở hệ thống treo có một chi tiết rất nhỏ nhưng ảnh hưởng khá nhiều đến khi xe vận hành là cao su liên kết hỏng. Bởi thời gian làm việc dài khiến đệm cao su ở đầu các  liên kết có thể bị mòn, mục nát gây va chạm các chi tiết gây ra tiếng ồn lớn và giảm khả năng treo của các chi tiết trên xe.

Thanh ổn định bị hỏng 

Thanh ổn định của hệ thống treo liên kết đa điểm sẽ gặp các lỗi như giảm độ cứng, gối tựa cao su bị nát, đòn liên kết bị trục trặc…Những lỗi này sẽ khiến xe sẽ có tiếng ồn, khu vực bánh xe bị rung, độ cao gầm xe giảm và xe bị xệ đuôi.

Bảo dưỡng hệ thống treo liên kết đa điểm 

Bảo dưỡng hệ thống treo liên kết đa điểm không chỉ đơn thuần là việc kiểm tra và thay thế các bộ phận bị mòn, mà còn là cách để đảm bảo an toàn, hiệu suất và kéo dài tuổi thọ của chiếc xe của bạn. Theo khuyến cáo, bạn nên kiểm tra hệ thống treo ít nhất 6 tháng một lần hoặc sau mỗi 10.000 km. 

Việc bảo dưỡng hệ thống treo liên kết đa điểm có thể được thực hiện tại nhà hoặc tại các gara chuyên nghiệp. Các bước bảo dưỡng cơ bản mà bạn có thể tham khảo gồm:

• Kiểm tra bằng mắt thường: Quan sát các thanh liên kết, khớp cầu, giảm chấn và lò xo xem có dấu hiệu hư hỏng như rò rỉ dầu, vết nứt, biến dạng, gỉ sét hay không.
• Kiểm tra độ rơ của các khớp nối: Kiểm tra các khớp cầu, rotuyn và các khớp nối khác để đảm bảo chúng không bị lỏng lẻo hoặc mòn quá mức.
• Bôi trơn các điểm ma sát: Sử dụng mỡ bôi trơn chuyên dụng để bôi trơn các khớp cầu, rotuyn và các điểm ma sát khác trong hệ thống treo.
• Kiểm tra áp suất lốp và độ mòn của lốp: Đảm bảo lốp xe luôn được bơm đúng áp suất và không bị mòn không đều. Lốp xe mòn không đều có thể là dấu hiệu của vấn đề về hệ thống treo.

Ứng dụng hệ thống treo đa điểm trên các dòng xe ô tô Honda

Honda là một trong những hãng xe tiên phong trong việc áp dụng hệ thống treo liên kết đa điểm trên các dòng xe của mình. Một số mẫu xe Honda phổ biến sử dụng hệ thống treo này bao gồm:

• Honda CR-V:Hệ thống treo sau liên kết đa điểm trên Honda CR-V mang lại sự êm ái và ổn định vượt trội, giúp xe vận hành mượt mà trên mọi địa hình.
• Honda Accord:Hệ thống treo liên kết đa điểm trên Honda Accord giúp xe có khả năng xử lý linh hoạt và chính xác, đồng thời đảm bảo sự thoải mái cho hành khách
• Honda Civic:Hệ thống treo liên kết đa điểm trên Honda Civic mang lại sự cân bằng giữa tính thể thao và sự êm ái, giúp xe vận hành ổn định và thú vị.

Hệ thống treo liên kết đa điểm là bộ phận quan trọng trên ô tô đã được chúng tôi chia sẻ ở nội dung bài viết. Một hệ thống sở hữu nhiều ưu điểm so với các hệ thống treo khác hiện nay. Honda Mỹ Đình sẵn sàng phục vụ khách hàng trải nghiệm hệ thống treo này trên các mẫu xe của Honda, hãy liên hệ ngay với chúng tôi nếu cần giải đáp bất cứ thắc mắc nào qua hotline 0375 83 79 79 hoặc đến trực tiếp showroom tại 02 Lê Đức Thọ, Cầu Giấy, Hà Nội để trải nghiệm nhé!

• Đại lý Honda Mỹ Đình: https://hondaotomydinh.vn/
• Fanpage: Honda Ôtô Hà Nội – Mỹ Đình
• Youtube: Honda Ôtô Hà Nội – Mỹ Đình
• Hotline: 037 583 7979

Honda Mỹ Đình

Với những chiến lược đầu tư và kinh doanh đúng đắn, Honda Ôtô Mỹ Đình tự hào được đánh giá là một trong các nhà phân phối uy tín nhất hiện nay. Honda Ôtô Mỹ Đình luôn cam kết phục vụ quý khách hàng theo phong cách chuyên nghiệpnhằm mang đến các dịch vụ tốt nhất, vượt trên cả sự mong đợi của quý vị.