Xi lanh bánh xe ô tô: Cấu tạo, nguyên lý & 4 Lỗi Thường Gặp

Xi lanh bánh xe là bộ phận tuy nhỏ bé nhưng lại đóng vai trò vô cùng quan trọng trong hệ thống phanh của ô tô, đảm bảo an toàn cho bạn trên mọi hành trình. Bạn có biết xi lanh bánh xe hoạt động như thế nào, các loại xi lanh phổ biến hay cách nhận biết và khắc phục khi chúng gặp sự cố? Cùng cố vấn Bùi Hải Nam của Honda Ô tô Mỹ Đình tìm hiểu chi tiết nhé!

Xi lanh bánh xe ô tô là gì?

Xi lanh bánh xe là một bộ phận nhỏ gọn nằm bên trong bánh xe, gần với má phanh. Nó có hình trụ và chứa dầu phanh. Khi bạn đạp phanh, dầu phanh sẽ được bơm vào xi lanh, tạo ra áp lực đẩy piston bên trong. Piston này sẽ đẩy má phanh ép vào tang trống (hoặc đĩa phanh), tạo ra ma sát và giúp xe giảm tốc hoặc dừng lại.

Nếu không có xi lanh bánh xe, hệ thống phanh sẽ không thể hoạt động. Khi xi lanh bánh xe gặp vấn đề, lực phanh sẽ không được truyền đến bánh xe một cách hiệu quả, gây ra các hiện tượng như phanh kém, phanh không đều, hoặc thậm chí mất phanh.

Xi lanh bánh xe được bắt chặt trên mâm phanh, nó có nhiệm vụ tạo ra lực điều khiển để áp guốc phanh vào tang trống. Hầu hết các xi lanh bánh xe có dạng hình trụ với cuppen làm kín và piston ở 2 đầu, mỗi piston tác dụng lực như nhau lên mỗi guốc phanh. Tùy theo loại kết cấu phanh bánh xe sử dụng có thể là kiểu xi lanh đơn nghĩa là chỉ có 1 piston và một cúp pen được sử dụng ở 1 đầu còn đầu kia hoặc có một số ít xe sử dụng xi lanh bánh xe có đường kính bậc tức là 2 piston và 2 cuppen có đường kính khác nhau được dùng ở 2 đầu xi lanh, nó sẽ tạo ra lực tác động khác nhau lên guốc phanh.

Cấu tạo xi lanh bánh xe ô tô

Xi lanh bánh xe là bộ phận quan trọng trong hệ thống phanh tang trống của ô tô. Nó có nhiệm vụ chuyển đổi lực thủy lực từ dầu phanh thành lực cơ học để đẩy má phanh ép vào tang trống, tạo ma sát và giúp xe giảm tốc hoặc dừng lại.

Các bộ phận chính của xi lanh bán xe như sau:

• Piston: Đây là bộ phận chuyển động chính bên trong xi lanh. Khi dầu phanh được bơm vào, piston sẽ di chuyển ra ngoài, đẩy má phanh ép vào tang trống.
• Phớt: Các phớt cao su hoặc nhựa được lắp đặt giữa piston và xi lanh, giúp ngăn chặn sự rò rỉ dầu phanh và đảm bảo piston di chuyển trơn tru.
• Lò xo hồi vị: Lò xo này có tác dụng đẩy piston trở lại vị trí ban đầu khi bạn nhả phanh, giúp má phanh rời khỏi tang trống.
• Ốc xả gió: Ốc này được sử dụng để xả khí thừa trong hệ thống phanh, đảm bảo hoạt động hiệu quả của xi lanh.
• Ống dầu phanh: Ống này kết nối xi lanh bánh xe với hệ thống phanh chính, cho phép dầu phanh chảy vào và ra khỏi xi lanh.
• Cao su chụp bụi: Bộ phận này bảo vệ xi lanh khỏi bụi bẩn và nước, giúp kéo dài tuổi thọ của xi lanh.
• Bình chứa dầu phanh: Bình chứa này chứa dầu phanh để cung cấp cho toàn bộ hệ thống phanh.

Xi lanh bánh xe chủ yếu được chế tạo từ:

• Gang: Thường được sử dụng để chế tạo vỏ xi lanh vì độ bền và khả năng chịu nhiệt tốt.
• Nhôm: Có thể được sử dụng để chế tạo piston hoặc các bộ phận khác của xi lanh để giảm trọng lượng.
• Thép không gỉ: Được sử dụng để chế tạo các chi tiết nhỏ như ốc vít, lò xo để chống ăn mòn.

Nguyên lý hoạt động của xi lanh bánh xe ô tô

Áp suất thủy lực truyền từ xi lanh qua đường dầu vào đẩy piston đi ra tác động vào cần đẩy ép guốc phanh vào trống phanh thực hiện quá trình phanh bánh xe. Khi nhả bàn đạp phanh, áp suất ở buồng áp suất mất đi, lò xo kéo piston về vị trí ban đầu.

Hầu hết các xi lanh đều có dạng hình trụ tròn với cúp pen làm kín và piston ở 2 đầu. Mỗi piston tác dụng lực như nhau lên mỗi guốc phanh. Một số loại chỉ có 1 piston và một cuppen ở đầu xi lanh còn đầu còn lại được hàn kín hoặc có xi lanh bánh xe được thiết kế đường kính bậc, đường kính của xi lanh với 1 cuppen có đường kính khác nhau.

Hoạt động của xi lanh chính

Khi không tác động vào các phanh

Các cuppen của piston số 1 và số 2 được đặt giữa cửa vào và cửa bù tạo ra một đường đi giữa xi lanh chính và bình chứa. Piston số 2 được lò xo hồi số 2 đẩy sang bên phải, nhưng bu lông chặn không cho nó đi xa hơn nữa.

Khi đạp bàn đạp phanh

Piston số 1 dịch chuyển sang bên trái và cuppen của piston này bịt kín cửa bù để chặn đường đi giữa xi lanh này và bình chứa. Khi piston bị đẩy thêm, nó làm tăng áp suất thủy lực bên trong xi lanh chính. Áp suất này cũng đẩy piston số 2, nên piston số 2 cũng hoạt động giống như piston số 1 và tác động vào các xi lanh phanh của bánh trước.

Khi nhả bàn đạp phanh

Các piston bị đẩy trở về vị trí ban đầu của chúng vì áp suất thủy lực và lực của các lò xo phản hồi. Tuy nhiên do dầu phanh từ các xi lanh phanh không bị chảy về ngay mà áp suất thủy lực bên trong xi lanh chính tạm thời giảm xuống (độ chân không phát triển).

Do đó, dầu phanh ở bên trong bình chứa chảy vào xi lanh chính qua cửa vào, và nhiều lỗ ở đỉnh piston và quanh chu vi của cuppen piston. Sau khi piston đã trở về vị trí ban đầu của nó, dầu phanh dần dần chảy từ xi lanh phanh về xi lanh chính rồi chảy vào bình chứa qua các cửa bù. Cửa bù này còn khử các thay đổi về thể tích của dầu phanh có thể xảy ra ở bên trong xi lanh do nhiệt độ thay đổi. Điều này tránh cho áp suất thủy lực tăng lên khi không sử dụng các phanh.

Hoạt động của xi lanh bánh xe

Khi đạp phanh

Dầu phanh được bơm vào xi lanh bánh xe dưới áp suất cao từ xi lanh chính. Áp suất này đẩy piston bên trong xi lanh di chuyển ra ngoài. Piston đẩy má phanh/guốc phanh:

• Phanh đĩa: Piston đẩy hai má phanh ép vào hai bên của đĩa phanh.
• Phanh tang trống: Piston đẩy hai guốc phanh ép vào mặt trong của tang trống.

Sự tiếp xúc và ép chặt giữa má phanh/guốc phanh với đĩa phanh/tang trống tạo ra lực ma sát lớn. Lực ma sát này chống lại chuyển động quay của bánh xe, làm giảm tốc độ xe dần dần và cuối cùng dừng hẳn.

Khi nhả phanh

Áp suất dầu phanh giảm xuống. Nhờ lò xo hồi vị, piston trở lại vị trí ban đầu, giải phóng má phanh/guốc phanh khỏi đĩa phanh/tang trống. Bánh xe có thể quay tự do trở lại.

Hoạt động của lò xo hồi vị

Khi đạp phanh:

Dầu phanh được bơm vào xi lanh, đẩy piston di chuyển ra ngoài, nén lò xo hồi vị lại. Piston đẩy má phanh/guốc phanh ép vào đĩa phanh/tang trống, tạo ra ma sát và dừng xe.

Khi nhả phanh:

Áp suất dầu phanh trong xi lanh giảm xuống. Lò xo hồi vị, vốn bị nén lại, sẽ giãn ra và kéo piston trở về vị trí ban đầu. Má phanh/guốc phanh được kéo ra khỏi đĩa phanh/tang trống, giải phóng bánh xe và cho phép nó quay tự do.

4 Vấn đề hư hỏng thường gặp xi lanh bánh xe & Cách khắc phục

Rò rỉ dầu phanh

Nguyên nhân:

• Phớt cao su bị lão hóa, nứt hoặc mòn.
• Ốc xi lanh bị lỏng.
• Đường ống dẫn dầu phanh bị nứt hoặc hỏng.

Dấu hiệu:

• Có dấu vết dầu phanh rò rỉ ở gần bánh xe.
• Bàn đạp phanh bị mềm, cảm giác phanh không ăn.
• Phanh kém hiệu quả, quãng đường phanh tăng lên.

Cách khắc phục:

• Kiểm tra và thay thế phớt bị hỏng.
• Siết chặt ốc xi lanh.
• Thay thế đường ống dẫn dầu phanh nếu bị nứt hoặc hỏng.

Xi lanh bánh xe bị kẹt

Nguyên nhân:

• Bụi bẩn, gỉ sét bám vào piston hoặc các bộ phận bên trong xi lanh.
• Piston bị kẹt do thiếu dầu bôi trơn.
• Lò xo hồi vị bị yếu hoặc hỏng.

Dấu hiệu:

• Bánh xe bị bó cứng, khó quay.
• Xe bị kéo lệch về một bên khi phanh.
• Bàn đạp phanh bị cứng, khó đạp.

Cách khắc phục:

• Tháo xi lanh bánh xe, vệ sinh sạch sẽ bằng dung dịch chuyên dụng.
• Tra dầu mỡ bôi trơn vào piston và các bộ phận chuyển động.
• Kiểm tra và thay thế lò xo hồi vị nếu cần thiết.
• Nếu xi lanh bị hỏng nặng, cần thay thế xi lanh mới.

Xi lanh bị bó cứng

Nguyên nhân:

• Bụi bẩn, gỉ sét tích tụ lâu ngày khiến piston không thể di chuyển.
• Phớt bị hỏng, vỡ vụn gây kẹt piston.
• Dầu phanh bị nhiễm bẩn hoặc kém chất lượng.

Dấu hiệu:

• Bàn đạp phanh cứng, không thể đạp xuống.
• Xe không thể phanh hoặc phanh rất kém.
• Bánh xe bị bó cứng, không quay được.

Cách khắc phục:

• Tháo xi lanh bánh xe, vệ sinh sạch sẽ và kiểm tra các bộ phận.
• Thay thế phớt nếu bị hỏng.
• Thay dầu phanh mới và loại bỏ dầu phanh cũ bị nhiễm bẩn.
• Nếu xi lanh không thể phục hồi, cần thay thế xi lanh mới.

Piston bị mòn

Nguyên nhân:

• Ma sát giữa piston và xi lanh trong quá trình hoạt động lâu dài.
• Dầu phanh bị nhiễm bẩn hoặc kém chất lượng.

Dấu hiệu:

• Phanh kém hiệu quả, cần phải đạp phanh mạnh hơn để dừng xe.
• Bàn đạp phanh bị rơ, không có cảm giác phanh.
• Có thể có tiếng kêu lạ phát ra từ bánh xe khi phanh.

Cách khắc phục:

• Thay thế piston mới.
• Thay dầu phanh mới và loại bỏ dầu phanh cũ bị nhiễm bẩn.
• Kiểm tra và thay thế các bộ phận khác của xi lanh nếu cần thiết.

Lưu ý: Nếu bạn không có kinh nghiệm sửa chữa ô tô, hãy mang xe đến gara uy tín để được kiểm tra và khắc phục sự cố bởi kỹ thuật viên chuyên nghiệp. Việc tự ý sửa chữa hệ thống phanh khi không có kiến thức chuyên môn có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng.

Cách bảo dưỡng xi lanh bánh xe ô tô

Bảo dưỡng xi lanh bánh xe ô tô đúng cách không chỉ giúp đảm bảo an toàn cho bạn và hành khách trên mọi hành trình mà còn kéo dài tuổi thọ của hệ thống phanh, tiết kiệm chi phí sửa chữa.

Kiểm tra định kỳ:

• Đảm bảo dầu phanh luôn ở mức quy định. Nếu dầu phanh xuống thấp, có thể có hiện tượng rò rỉ.
• Kiểm tra các ống dẫn dầu phanh xem có bị nứt, vỡ, rò rỉ hay không.
• Kiểm tra xem cao su chụp bụi có bị rách, hở hay không. Nếu có, cần thay thế để tránh bụi bẩn xâm nhập vào xi lanh.
• Quan sát kỹ xung quanh xi lanh bánh xe, xem có dấu hiệu rò rỉ dầu phanh hay không.

Vệ sinh xi lanh bánh xe:

• Tháo bánh xe để có thể tiếp cận xi lanh bánh xe.
• Dùng cọ mềm và dung dịch vệ sinh chuyên dụng để làm sạch bụi bẩn, dầu mỡ bám trên xi lanh.
• Vệ sinh má phanh, tang trống (hoặc đĩa phanh) và các bộ phận liên quan.
• Sau khi vệ sinh, lau khô xi lanh và các bộ phận bằng khăn sạch.

Tra dầu mỡ bôi trơn:

• Tra một lớp mỡ bôi trơn mỏng lên piston để đảm bảo piston di chuyển trơn tru.
• Tra dầu mỡ vào các điểm tiếp xúc giữa các bộ phận chuyển động của xi lanh.

Kiểm tra và thay thế các bộ phận bị mòn hoặc hỏng:

• Kiểm tra xem piston có bị mòn, xước hoặc rỉ sét không. Nếu có, cần thay thế piston mới.
• Kiểm tra xem phớt có bị nứt, rách hoặc lão hóa không. Nếu có, cần thay thế phớt mới.
• Kiểm tra xem lò xo hồi vị có bị yếu hoặc gãy không. Nếu có, cần thay thế lò xo mới.

Thay dầu phanh định kỳ:

• Tuân thủ lịch thay dầu phanh theo khuyến cáo của nhà sản xuất xe.
• Sử dụng đúng loại dầu phanh được khuyến nghị cho xe của bạn.

Câu hỏi thường gặp (FAQs)

Giá thay xi lanh bánh xe ô tô khoảng bao nhiêu?

Chi phí thay xi lanh bánh xe phụ thuộc vào loại xe, đời xe và địa chỉ sửa chữa. Trung bình, chi phí thay xi lanh bánh xe dao động từ 500.000 – 1.000.000 đồng.

Xi lanh bánh xe có thể được sửa chữa không?

Câu trả lời là CÓ, xi lanh bánh xe ô tô có thể được sửa chữa trong một số trường hợp nhất định, tuy nhiên việc này phụ thuộc vào mức độ hư hỏng và loại xi lanh.

Các trường hợp xi lanh bánh xe có thể sửa chữa:

• Nếu chỉ có một lượng nhỏ dầu phanh rò rỉ, có thể do phớt bị mòn hoặc ốc bị lỏng. Trong trường hợp này, việc thay thế phớt hoặc siết chặt ốc có thể khắc phục được sự cố.
• Nếu xi lanh bị kẹt do bụi bẩn hoặc gỉ sét, việc vệ sinh và bôi trơn có thể giúp xi lanh hoạt động trở lại bình thường.
• Nếu lò xo hồi vị bị yếu, có thể thay thế lò xo mới để khắc phục.

Các trường hợp nên thay thế xi lanh bánh xe mới:

• Nếu dầu phanh rò rỉ nhiều, có thể xi lanh đã bị hư hỏng nặng và không thể sửa chữa.
• Piston là bộ phận quan trọng của xi lanh, nếu bị mòn hoặc xước sẽ ảnh hưởng đến hiệu quả phanh. Trong trường hợp này, cần thay thế piston mới hoặc cả xi lanh mới.
• Xi lanh bị nứt hoặc vỡ do va đập mạnh hoặc do quá trình sử dụng lâu dài. Trong trường hợp này, việc thay thế xi lanh mới là bắt buộc.
• Nếu xi lanh bị bó cứng do gỉ sét hoặc các nguyên nhân khác, việc sửa chữa thường không hiệu quả và tốn kém. Thay xi lanh mới là giải pháp tốt hơn.

Xi lanh bánh xe có ảnh hưởng đến độ an toàn của xe không?

Câu trả lời chắc chắn là CÓ. Xi lanh bánh xe đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc đảm bảo an toàn cho chiếc xe của bạn.

Tầm quan trọng của xi lanh bánh xe đến độ an toàn của xe ô tô:

• Đảm bảo khả năng phanh: Xi lanh bánh xe là bộ phận chịu trách nhiệm chuyển đổi lực thủy lực từ dầu phanh thành lực cơ học, ép má phanh vào đĩa phanh hoặc tang trống để tạo ra ma sát và dừng xe. Nếu xi lanh bánh xe gặp sự cố, lực phanh sẽ không được truyền đến bánh xe một cách hiệu quả, dẫn đến tình trạng phanh kém, phanh không ăn, thậm chí mất phanh hoàn toàn.
• Duy trì sự ổn định của xe: Xi lanh bánh xe hoạt động tốt giúp phân bổ lực phanh đều giữa các bánh xe, đảm bảo xe phanh ổn định và không bị lệch hướng. Nếu xi lanh bánh xe bị kẹt hoặc hoạt động không đồng đều, xe có thể bị kéo lệch về một bên khi phanh, gây mất kiểm soát và nguy hiểm.
• Ngăn ngừa tai nạn: Một hệ thống phanh hoạt động tốt, bao gồm cả xi lanh bánh xe, là yếu tố quan trọng để ngăn ngừa tai nạn giao thông. Khi xi lanh bánh xe gặp sự cố, khả năng phanh của xe bị giảm sút, tăng nguy cơ va chạm với các phương tiện khác hoặc chướng ngại vật.

Xi lanh bánh xe đóng vai trò quan trọng trong hệ thống phanh của ô tô, đảm bảo khả năng giảm tốc và dừng xe an toàn. Việc bảo dưỡng và kiểm tra định kỳ xi lanh bánh xe là vô cùng cần thiết để phát hiện và khắc phục sớm các hư hỏng, đảm bảo hiệu suất phanh tối ưu và an toàn cho người lái cũng như hành khách. Bằng cách quan tâm và bảo dưỡng hệ thống phanh thường xuyên, bạn không chỉ kéo dài tuổi thọ của xe mà còn bảo vệ an toàn cho bản thân và những người xung quanh. Nếu có bất cứ thắc mắc nào, liên hệ ngay với Honda Ô tô Mỹ Đình qua hotline 0375 83 79 79 hoặc tới showroom tại 02 Lê Đức Thọ, Cầu Giấy, Hà Nội để được giải đáp và tư vấn chi tiết nhé!

• Đại lý Honda Mỹ Đình: https://hondaotomydinh.vn/
• Fanpage: Honda Ôtô Hà Nội – Mỹ Đình
• Youtube: Honda Ôtô Hà Nội – Mỹ Đình
• Hotline: 0375 83 79 79

Honda Mỹ Đình

Với những chiến lược đầu tư và kinh doanh đúng đắn, Honda Ôtô Mỹ Đình tự hào được đánh giá là một trong các nhà phân phối uy tín nhất hiện nay. Honda Ôtô Mỹ Đình luôn cam kết phục vụ quý khách hàng theo phong cách chuyên nghiệpnhằm mang đến các dịch vụ tốt nhất, vượt trên cả sự mong đợi của quý vị.