Nắp Két Nước Ô Tô: Tác dụng, Cấu tạo & Nguyên lý hoạt động

Nắp két nước là bộ phận tuy nhỏ và đơn giản nhưng lại giữ vai trò then chốt trong việc duy trì hiệu suất và tuổi thọ của động cơ. Hãy cùng cố vấn Bùi Hải Nam của Honda Ô tô Mỹ Đình tìm hiểu về nắp két nước, từ cách nhận biết dấu hiệu hư hỏng đến cách thay thế đơn giản, để bạn luôn chủ động bảo dưỡng và giữ cho xế yêu luôn vận hành ổn định qua bài viết dưới đây nhé!

Nắp két nước ô tô

Nắp két nước là gì?

Nắp két nước ô tô, còn được gọi là nắp áp suất, là một bộ phận quan trọng trong hệ thống làm mát động cơ. Bộ phận này giúp giảm hao hụt, bốc hơi của dung dịch làm mát bên trong và điều chỉnh áp suất và lưu lượng nước làm mát ở mức ổn định.

Khi xe vận hành với công suất lớn sẽ đẩy nhiệt độ sôi trong két nước lên cao. Nắp két nước sẽ thực hiện xả hơi nhằm giảm nhiệt độ khoang máy cho tới khi trở lại mức nhiệt lý tưởng giúp đội cơ vận hành an toàn.

Cấu tạo của nắp két nước

Cấu tạo của nắp két nước gồm hai phần chính là van hơi (van xả) cùng với van không khí (van hút). Theo đó, van hơi được sử dụng để giữ áp suất của hệ thống làm mát ở giới hạn 0,28+1KG/cm2, nhiệt độ nước sôi được đảm bảo ở mức  119°C. Điều này giúp hạn chế tình trạng bay hơi, không xuất hiện bọt khiến áp suất dư trong két tăng lên khi nước sôi.

Nếu áp suất tăng quá cao, van bắt buộc phải xả hơi thông qua một đường ống ra bên ngoài. Khi đó hiệu suất làm mát có thể bị giảm đi khá nhiều. Khi động cơ đã nguội thì áp suất chân không của hệ thống làm mát cho phép từ 0,05÷0,1 kG/cm2. Vì được thông với bên ngoài nên van không khí sẽ mở để hút không khí tránh hiện tượng két nước bị vỡ.

Nguyên lý hoạt động của nắp két nước ô tô 

Hiện tại trên thị trường có 2 loại nắp két nước chính là van thường đóng và van thường mở. Sự khác biệt của mỗi loại khác nhau trong nguyên lý hoạt động khi có lò xo đóng mở sau khi áp suất giảm. Dưới đây chúng ta sẽ cùng tìm hiểu cụ thể cách thức hoạt động của 2 loại van này:

Nắp két nước van thường đóng

Cách thức hoạt động của nắp két loại van thường đóng đó là áp suất và nhiệt động nước làm mát ở mức thường thì đúng như tên gọi của nó 2 van trên nắp két nước đều đóng. Nhưng nếu nhiệt độ trong két nước tăng lên, áp suất gia tăng tạo một lực đẩy lên van thì nước nóng từ két nước sẽ chảy về bình nước phụ để cân bằng áp suất trong két. 

Sau khi nhiệt độ két nước giảm, áp suất giảm sẽ tạo một lực hút bên trong két kéo van chân không xuống và nước từ phía bình nước phụ sẽ tràn vào két nước. Khi áp suất trong két nước đạt đến một ngưỡng nhất định tạo ra một lực tương ứng. Điều này sẽ quyết định xem 2 van chân không và áp suất đóng mở to nhỏ ra sao.

Nắp két với loại van thường mở 

Không như van thường đóng thì cách thức hoạt động của van thường mở chân không luôn luôn mở. Nếu à nước làm mát bắt đầu nóng lên, nắp két cho phép khí và nước làm mát chảy về bình nước phụ. Còn khi nước trong két nóng lên, áp suất bên trong sẽ đẩy van về trạng thái đóng, khi này van áp suất lại được mở ra.

Nếu không khí và nước làm mát trong bình phụ, két nước hạ xuống, van chân không sẽ tự động mở. Lúc đó nước sẽ tự động cân bằng và được quay ngược lại két nước.

Các loại nắp két nước ô tô phổ biến

Nắp két nước làm mát là bộ phận quan trọng trong hệ thống làm mát động cơ ô tô. Chúng còn được phân loại dựa trên áp suất, cấu tạo và vật liệu. Cụ thể như sau:

Phân loại theo áp suất

Nắp áp suất thấp: Thường có áp suất làm việc từ 0.9 đến 1.1 bar. Thích hợp cho các dòng xe cũ, động cơ nhỏ, yêu cầu áp suất làm mát thấp.

Nắp áp suất trung bình: Có áp suất làm việc từ 1.1 đến 1.3 bar. Phổ biến trên các dòng xe hiện đại, động cơ vừa và lớn.

Nắp áp suất cao: Có áp suất làm việc trên 1.3 bar. Sử dụng cho các dòng xe hiệu suất cao, yêu cầu hệ thống làm mát chịu áp lực lớn.

Phân loại theo cấu tạo

Nắp đơn: Chỉ có một van xả áp suất.

Nắp kép: Có cả van xả và van hút, giúp điều chỉnh áp suất và lượng nước làm mát hiệu quả hơn.

Phân loại theo vật liệu

Nắp nhựa: Giá thành rẻ, nhẹ, nhưng độ bền không cao.

Nắp kim loại: Độ bền cao, chịu nhiệt tốt, nhưng giá thành cao hơn.

Giải thích ý nghĩa ký hiệu và thông số kỹ thuật trên nắp két nước:

• Số: Thường là áp suất làm việc của nắp, ví dụ 1.1 là 1.1 bar.
• Ký hiệu:

Nắp két nước đóng vai trò quan trọng trong hệ thống làm mát động cơ ô tô, đảm nhiệm các chức năng chính sau:

Giữ áp suất hệ thống làm mát

Nắp két nước có một lò xo và van điều áp. Khi nhiệt độ động cơ tăng, nước làm mát giãn nở và áp suất trong hệ thống tăng lên. Khi áp suất vượt quá mức cho phép, van trên nắp két nước sẽ mở ra để giải phóng áp suất dư thừa, đảm bảo áp suất hệ thống luôn ổn định. Việc duy trì áp suất ổn định giúp tăng điểm sôi của nước làm mát, ngăn ngừa hiện tượng sôi và tạo hơi nước, đồng thời giúp nước làm mát lưu thông hiệu quả hơn trong hệ thống.

Ngăn rò rỉ nước làm mát

Nắp két nước được thiết kế với gioăng cao su kín khít, đảm bảo không có khe hở để nước làm mát rò rỉ ra ngoài. Khi động cơ nguội, áp suất trong hệ thống giảm, van hút trên nắp két nước sẽ mở ra để hút nước từ bình phụ vào két nước, bù đắp lượng nước đã mất đi do bay hơi. Ngăn chặn rò rỉ nước làm mát giúp duy trì lượng nước làm mát ổn định, đảm bảo hiệu quả làm mát và tránh tình trạng quá nhiệt động cơ.

Điều chỉnh nhiệt độ

Nắp két nước giúp điều chỉnh nhiệt độ hệ thống làm mát bằng cách kiểm soát áp suất. Khi áp suất tăng, van xả mở ra để giải phóng áp suất và giảm nhiệt độ. Khi áp suất giảm, van hút mở ra để đưa nước từ bình phụ vào két nước, tăng lượng nước làm mát và tăng khả năng làm mát. Việc điều chỉnh nhiệt độ giúp duy trì nhiệt độ động cơ ở mức tối ưu, đảm bảo hiệu suất hoạt động và tuổi thọ của động cơ.

Vị trí nắp két nước ô tô

Nắp két nước làm mát thường nằm ở phía trên cùng của két nước, bên trong khoang động cơ. Két nước thường có hình chữ nhật hoặc vuông, được làm bằng nhựa hoặc kim loại. Nắp két nước thường có màu sắc nổi bật (đen, xanh, đỏ…) và có thể dễ dàng nhận ra bằng mắt thường.

Lưu ý khi tìm kiếm vị trí nắp két nước:

• Mở nắp capo: Trước tiên, bạn cần mở nắp capo để có thể tiếp cận khoang động cơ.
• Xác định vị trí két nước: Két nước thường nằm ở phía trước khoang động cơ, gần lưới tản nhiệt.
• Tìm nắp két nước: Nắp két nước nằm ở phía trên cùng của két nước, thường có hình tròn hoặc bầu dục.
• Động cơ nguội: Chỉ nên mở nắp két nước khi động cơ đã nguội hoàn toàn để tránh bị bỏng do nước làm mát nóng.

Cách kiểm tra nắp két nước ô tô

Dụng cụ cần thiết

Bạn cần chuẩn bị một số vật dụng cần thiết trước khi tiến hành kiểm tra nắp két nước như sau:

• Găng tay bảo hộ
• Khăn sạch
• Bơm kiểm tra áp suất két nước (nếu có)

Hướng dẫn chi tiết

1. Kiểm tra ngoại quan

• Đảm bảo động cơ nguội: Trước khi kiểm tra, hãy chắc chắn rằng động cơ đã nguội hoàn toàn để tránh bị bỏng.
• Mở nắp capo và xác định vị trí nắp két nước: Nắp két nước thường nằm ở phía trên cùng của két nước.
• Kiểm tra vết nứt, rò rỉ: Quan sát kỹ nắp két nước xem có vết nứt, rạn hoặc dấu hiệu rò rỉ nước làm mát không.
• Kiểm tra lò xo: Lò xo trên nắp két nước phải có độ đàn hồi tốt, không bị gỉ sét hoặc biến dạng.

2. Kiểm tra áp suất (nếu có bơm kiểm tra áp suất)

• Tháo nắp két nước: Cẩn thận tháo nắp két nước ra khỏi két nước.
• Gắn bơm kiểm tra áp suất: Gắn bơm kiểm tra áp suất vào vị trí của nắp két nước.
• Bơm áp suất: Bơm áp suất đến mức quy định của nhà sản xuất (thường được ghi trên nắp két nước).
• Quan sát đồng hồ đo áp suất: Nếu áp suất giảm nhanh chóng, có thể nắp két nước bị hỏng và cần thay thế.

3. Kiểm tra gioăng cao su

• Tháo gioăng cao su: Cẩn thận tháo gioăng cao su ra khỏi nắp két nước.
• Kiểm tra độ đàn hồi và độ kín: Gioăng cao su phải có độ đàn hồi tốt và không bị nứt, rách hoặc biến dạng.
• Kiểm tra bề mặt tiếp xúc: Bề mặt tiếp xúc của gioăng cao su với nắp két nước và cổ két nước phải sạch sẽ, không có cặn bẩn.

Một số lưu ý

• Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu hư hỏng nào trên nắp két nước, hãy thay thế ngay lập tức để đảm bảo hệ thống làm mát hoạt động hiệu quả.
• Nên kiểm tra nắp két nước định kỳ (khoảng 6 tháng hoặc 10.000 km) để phát hiện sớm các hư hỏng tiềm ẩn.
• Luôn sử dụng nắp két nước chính hãng hoặc chất lượng cao để đảm bảo độ bền và hiệu suất làm việc của hệ thống làm mát.

Cách thay nắp két nước hư hỏng

Quy trình thay nắp két nước hư hỏng diễn ra như sau:

Bước 1: Chuẩn bị

Trước khi bắt đầu, hãy đảm bảo rằng động cơ đã nguội hoàn toàn để tránh bị bỏng. Mở nắp capo và xác định vị trí nắp két nước ở phía trên cùng của két nước. Để bảo vệ tay khỏi bị bỏng hoặc tiếp xúc với hóa chất trong nước làm mát.

Bước 2: Tháo nắp két nước cũ

Dùng một tay giữ chặt két nước để tránh làm nó xoay khi bạn tháo nắp. Xoay nắp két nước cũ ngược chiều kim đồng hồ để mở nó ra. Sau khi đã xoay đủ, nhẹ nhàng nhấc nắp két nước cũ ra khỏi két nước.

Bước 3: Lắp nắp két nước mới

Đặt nắp két nước mới vào đúng vị trí trên cổ két nước. Xoay nắp theo chiều kim đồng hồ cho đến khi nghe thấy tiếng “cạch” hoặc cảm thấy nắp đã được vặn chặt. Tránh vặn quá chặt nắp két nước, vì điều này có thể làm hỏng ren hoặc gioăng cao su.

Bước 4: Kiểm tra rò rỉ

Khởi động động cơ và để nó chạy trong vài phút. Quan sát kỹ xung quanh nắp két nước xem có dấu hiệu rò rỉ nước làm mát không. Tắt động cơ và kiểm tra mức nước làm mát trong bình phụ. Nếu mức nước giảm nhanh chóng, có thể có rò rỉ và cần kiểm tra lại nắp két nước.

Những hư hỏng thường gặp của nắp két nước ô tô

Những hư hỏng thường gặp của nắp két nước ô tô và cách khắc phục:

Nắp két nước bị rò rỉ

Nguyên nhân:

• Gioăng cao su bị lão hóa, nứt, rách hoặc biến dạng do nhiệt độ cao.
• Bề mặt tiếp xúc giữa nắp và cổ két nước bị bám bẩn, cặn canxi hoặc ăn mòn.
• Lò xo bị yếu hoặc gãy, không đủ lực ép gioăng cao su.

Dấu hiệu:

• Nước làm mát bị rò rỉ ra ngoài, thường thấy ở khu vực xung quanh nắp két nước.
• Mức nước làm mát trong bình phụ giảm nhanh chóng.
• Có thể thấy hơi nước bốc lên từ nắp két nước khi động cơ đang hoạt động.

Cách khắc phục:

• Vệ sinh sạch sẽ bề mặt tiếp xúc giữa nắp và cổ két nước.
• Kiểm tra và thay thế gioăng cao su nếu bị hỏng.
• Thay thế nắp két nước mới nếu lò xo bị yếu hoặc gãy.

Nắp két nước bị kẹt

Nguyên nhân:

• Cặn bẩn, gỉ sét hoặc các chất bẩn khác bám vào van xả hoặc van hút, khiến chúng không thể hoạt động bình thường.
• Lò xo bị kẹt hoặc biến dạng, không thể đẩy van mở hoặc đóng.

Dấu hiệu:

• Động cơ dễ bị quá nhiệt, đặc biệt là khi vận hành ở tốc độ cao hoặc trong điều kiện thời tiết nóng bức.
• Áp suất trong hệ thống làm mát tăng cao bất thường.
• Có thể nghe thấy tiếng xì hơi từ nắp két nước khi động cơ đang hoạt động.

Cách khắc phục:

• Vệ sinh nắp két nước bằng nước sạch và bàn chải mềm.
• Nếu van vẫn bị kẹt, có thể cần phải thay thế nắp két nước mới.

Nắp két nước bị hỏng gioăng cao su

Nguyên nhân:

• Gioăng cao su bị lão hóa, nứt, rách hoặc biến dạng do nhiệt độ cao.
• Sử dụng nước làm mát không đúng loại hoặc chất lượng kém, gây ăn mòn gioăng cao su.

Dấu hiệu:

• Nước làm mát bị rò rỉ ra ngoài, thường thấy ở khu vực xung quanh nắp két nước.
• Mức nước làm mát trong bình phụ giảm nhanh chóng.
• Có thể thấy hơi nước bốc lên từ nắp két nước khi động cơ đang hoạt động.

Cách khắc phục:

• Thay thế gioăng cao su mới.
• Nếu nắp két nước đã cũ hoặc hư hỏng, nên thay thế cả nắp két nước mới.

Lưu ý: Việc kiểm tra và bảo dưỡng nắp két nước định kỳ là rất quan trọng để đảm bảo hệ thống làm mát hoạt động hiệu quả và ngăn ngừa các hư hỏng tiềm ẩn cho động cơ. Nếu không tự tin thực hiện các thao tác trên, hãy mang xe đến gara để được kiểm tra và sửa chữa bởi các kỹ thuật viên chuyên nghiệp.

Tóm lại, nắp két nước đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì áp suất, ngăn ngừa rò rỉ và điều chỉnh nhiệt độ của hệ thống làm mát động cơ ô tô. Hãy thường xuyên kiểm tra tình trạng nắp két nước, thay thế nắp mới nếu cần thiết hoặc tìm kiếm sự trợ giúp từ các chuyên gia nếu bạn không tự tin thực hiện các thao tác kiểm tra và thay thế. Nếu có bất cứ thắc mắc nào, liên hệ ngay với Honda Ô tô Mỹ Đình qua hotline 0375 83 79 79 hoặc tới showroom tại 02 Lê Đức Thọ, Cầu Giấy, Hà Nội để được giải đáp và tư vấn chi tiết nhé!

• Đại lý Honda Mỹ Đình: https://hondaotomydinh.vn/
• Fanpage: Honda Ôtô Hà Nội – Mỹ Đình
• Youtube: Honda Ôtô Hà Nội – Mỹ Đình
• Hotline: 0375 83 79 79

Honda Mỹ Đình

Với những chiến lược đầu tư và kinh doanh đúng đắn, Honda Ôtô Mỹ Đình tự hào được đánh giá là một trong các nhà phân phối uy tín nhất hiện nay. Honda Ôtô Mỹ Đình luôn cam kết phục vụ quý khách hàng theo phong cách chuyên nghiệpnhằm mang đến các dịch vụ tốt nhất, vượt trên cả sự mong đợi của quý vị.