Hộp số sàn 6 cấp: Cấu tạo, nguyên lý hoạt động và lưu ý sử dụng đúng cách

Bứt phá giới hạn tốc độ với hộp số sàn 6 cấp – vũ khí tối thượng của những tay lái đam mê cảm giác mạnh! Hộp số sàn 6 cấp không chỉ mang lại khả năng kiểm soát tuyệt đối mà còn giúp xe bứt tốc nhanh chóng, vượt trội. Cùng cố vấn Bùi Hải Nam của Honda Ô tô Mỹ Đình khám phá bí mật đằng sau sức mạnh này, tìm hiểu cấu tạo, nguyên lý hoạt động và những bí quyết để tận dụng tối đa hộp số sàn 6 cấp. Đồng thời, bài viết sẽ so sánh với các loại hộp số khác, hướng dẫn sử dụng và bảo dưỡng để bạn tự tin làm chủ “chiến mã” của mình!

Hộp số sàn 6 cấp là gì?

Hộp số sàn, còn gọi là hộp số tay hoặc hộp số cơ, là một loại hộp số trong xe ô tô cho phép người lái trực tiếp điều khiển việc chuyển đổi giữa các cấp số khác nhau. Hộp số sàn 6 cấp có nghĩa là có 6 cấp số tiến và 1 cấp số lùi để lựa chọn, giúp tối ưu hóa hiệu suất động cơ ở các dải tốc độ khác nhau. Với hộp số sàn 6 cấp thì có 6 dải tốc độ và momen kéo khác nhau với chuyển động tiến và 1 dải tốc độ và momen kéo với chuyển động lùi.

Cũng giống như hộp số sàn 5 cấp, hộp số sàn 6 cấp chỉ khác là có 6 cấp số tiến. Vì có nhiều cấp số tiền hơn nên bạn có thể lựa chọn nhiều dải tốc độ và momen kéo hơn, ngoài ra xe ô tô có số cấp cao hơn khi chuyển số sẽ ít bị giật hơn. Tuy nhiên, những xe ô tô được trang bị hộp số sàn nhiều cấp hơn sẽ có chi phí sản xuất cao hơn nên giá thành cũng cao hơn. 

Cấu tạo của hộp số sàn 6 cấp

Hộp số sàn 6 cấp là một hệ thống phức tạp gồm nhiều bộ phận cơ khí hoạt động cùng nhau để truyền động lực từ động cơ đến bánh xe và thay đổi tỷ số truyền động, cho phép xe di chuyển ở các tốc độ khác nhau. Các bộ phận chính của hộp số sàn 6 cấp bao gồm:

• Cần số: Bộ phận điều khiển việc lựa chọn cấp số mong muốn, kết nối với các thanh chuyển số bên trong hộp số.
• Bàn đạp côn: Bộ phận điều khiển ly hợp, giúp ngắt kết nối động cơ với hộp số khi chuyển số. Khi đạp côn, đĩa ly hợp tách ra, cho phép chuyển số êm ái.
• Bánh răng (các cấp số): Các bánh răng có kích thước và số răng khác nhau, được sắp xếp trên các trục. Khi chuyển số, các bánh răng ăn khớp với nhau theo các tỷ số truyền khác nhau, tạo ra các tốc độ xe khác nhau.
• Trục sơ cấp và trục thứ cấp: Trục sơ cấp nhận động lực từ động cơ thông qua ly hợp. Trục thứ cấp truyền động lực đến bánh xe. Các bánh răng được gắn trên hai trục này và có thể ăn khớp với nhau để tạo ra các tỷ số truyền khác nhau.
• Đồng tốc: Bộ phận giúp cân bằng tốc độ quay của các bánh răng trước khi ăn khớp với nhau. Điều này giúp việc chuyển số diễn ra êm ái và tránh gây mòn bánh răng.
• Bánh đà: Bộ phận giúp giảm chấn động và rung lắc từ động cơ, nằm giữa động cơ và ly hợp.
• Vòng bi: Bộ phận giảm ma sát giữa các trục và bánh răng, giúp chúng quay trơn tru.

Nguyên lý hoạt động của hộp số sàn 6 cấp

Hộp số sàn 6 cấp có 7 cặp bánh răng số tiền và 1 cặp bánh răng số lùi. Cụ thể:

• Trục sơ cấp (bánh răng màu xanh lá): Là bánh răng dẫn động, trục tiếp nhận momen truyền từ động cơ thông qua ly hợp và hộp số.
• Trục trung gian (bánh răng màu đỏ): Là bánh răng chủ động. Trong đó có 1 bánh răng ăn khớp với 1 bánh răng dẫn động, vì thế khi trục sơ cấp quay, bánh răng xanh dẫn động quay kéo thoe bánh răng đỏ cũng quay và cả trục trung gian sẽ quay.
• Trục thứ cấp (bánh răng màu xanh dương): Là bánh răng bị động. Mỗi bánh răng sẽ ăn khớp với một bánh răng màu đỏ ở trục trung gian tạo ra các cặp bánh răng tương ứng với từng cấp số. Khi bánh răng đỏ quay, bánh răng xanh sẽ quay theo, khiến trục thứ cấp quay và dẫn động ra ngoài.

Nguyên lý hoạt động của số tiến

Trục sơ cấp sẽ truyền động đến trục thứ cấp (đầu vào màu vàng) thông qua sự ăn khớp của một trong các cặp bánh răng đỏ và xanh dương. Khi người lái chuyển đến số nào thì cặp bánh răng xanh dương và đỏ thuộc cấp số tương ứng sẽ ăn khớp với nhau. Lúc này lực đẩy được truyền từ động cơ → ly hợp → trục sơ cấp → trục trung gian → trục thứ cấp → trục dẫn động. 

Nguyên lý hoạt động của số lùi

Trong các cặp bánh răng chủ động và bị động có thêm 1 bánh răng nhỏ trung gian (màu tím). Khi bạn chuyển cần số về số lùi, bánh răng trung gian màu tím này sẽ ăn khớp với bánh răng màu xanh dương và màu đỏ. Lúc này, bánh răng chủ động sẽ dẫn động cho bánh răng bị động nhưng thông qua bánh răng trung gian màu tím làm bánh răng xanh biển quay ngược chiều khiến trục thứ cấp chuyển động ngược giúp xe di chuyển lùi. 

Ưu nhược điểm của hộp số sàn 6 cấp

Hộp số sàn 6 cấp mang lại nhiều lợi ích cho người lái, đặc biệt là những ai yêu thích cảm giác lái thể thao và kiểm soát. Tuy nhiên, nó cũng có một số nhược điểm cần cân nhắc trước khi quyết định lựa chọn.

Ưu điểm

• Cảm giác lái thể thao, chủ động: Hộp số sàn cho phép người lái kiểm soát hoàn toàn việc chuyển số, mang lại cảm giác lái thú vị và chủ động hơn. Người lái có thể tự do lựa chọn cấp số phù hợp với từng tình huống, tối ưu hóa hiệu suất động cơ và trải nghiệm lái xe.
• Tiết kiệm nhiên liệu hơn so với hộp số tự động: So với hộp số tự động, hộp số sàn thường tiết kiệm nhiên liệu hơn do ít tổn thất năng lượng trong quá trình truyền động. Điều này giúp giảm chi phí nhiên liệu và thân thiện hơn với môi trường.
• Chi phí sản xuất và sửa chữa thấp hơn: Cấu tạo của hộp số sàn đơn giản hơn so với hộp số tự động, do đó chi phí sản xuất và sửa chữa cũng thấp hơn. Điều này là một lợi thế lớn đối với những người có ngân sách hạn hẹp.
• Độ bền cao nếu được bảo dưỡng đúng cách: Nếu được bảo dưỡng đúng cách, hộp số sàn có tuổi thọ cao và ít gặp sự cố hơn so với hộp số tự động. Điều này giúp tiết kiệm chi phí sửa chữa và bảo dưỡng trong dài hạn.

Nhược điểm

• Đòi hỏi kỹ năng lái xe tốt hơn: Việc sử dụng hộp số sàn đòi hỏi người lái phải có kỹ năng phối hợp giữa chân côn, chân ga và cần số một cách nhuần nhuyễn. Điều này có thể gây khó khăn cho những người mới lái xe hoặc những người chưa quen với hộp số sàn.
• Khó khăn khi di chuyển trong đô thị đông đúc: Việc phải liên tục chuyển số và sử dụng chân côn trong điều kiện giao thông đông đúc có thể gây mệt mỏi và căng thẳng cho người lái.
• Có thể gây mỏi chân do phải thao tác nhiều: Việc phải thao tác nhiều với chân côn có thể gây mỏi chân, đặc biệt là khi lái xe trong thời gian dài hoặc trong điều kiện tắc đường.

So sánh hộp số sàn 6 cấp với các loại hộp số khác

Bảng so sánh hộp số sàn 6 cấp với một số loại hộp số phổ biến khác như hộp số tự động (AT), hộp số CVT, Hộp số DCT… như sau:

TIÊU CHÍ	HỘP SỐ SÀN 6 CẤP	HỘP SỐ TỰ ĐỘNG (AT)	HỘP SỐ CVT	HỘP SỐ DCT
Nguyên lý hoạt động	Ăn khớp cơ học bánh răng	Biến mô thủy lực + bánh răng hành tinh	Dây đai và puly	Ly hợp kép và bánh răng
Số cấp số	6 cấp tiến, 1 cấp lùi	4-10 cấp tiến, 1 cấp lùi	Vô cấp	6-8 cấp tiến, 1 cấp lùi
Hiệu suất	Cho phép người lái kiểm soát hoàn toàn việc chuyển số, tối ưu hóa hiệu suất động cơ trong từng tình huống.	Có thể có độ trễ khi chuyển số, đặc biệt là ở các dòng xe số cấp thấp. Tuy nhiên, các dòng xe AT hiện đại với nhiều cấp số hơn đã cải thiện đáng kể hiệu suất.	Không có các cấp số cố định, giúp xe vận hành êm ái nhưng khả năng tăng tốc có thể bị hạn chế.	Kết hợp ưu điểm của hộp số sàn và tự động, cho khả năng chuyển số nhanh và hiệu suất cao.
Tiết kiệm nhiên liệu	Thường tiết kiệm nhiên liệu hơn các loại hộp số tự động do ít thất thoát năng lượng.	Tiêu hao nhiên liệu nhiều hơn hộp số sàn, đặc biệt là các dòng xe số cấp thấp.	Thiết kế tối ưu cho việc tiết kiệm nhiên liệu, đặc biệt là khi di chuyển ở tốc độ ổn định.	Tiết kiệm nhiên liệu tương đương hoặc tốt hơn hộp số sàn.
Khả năng tăng tốc	Cho phép người lái tối ưu hóa khả năng tăng tốc bằng cách chọn đúng thời điểm chuyển số.	Khả năng tăng tốc phụ thuộc vào số cấp số và công nghệ của hộp số. Các dòng xe AT hiện đại với nhiều cấp số hơn có khả năng tăng tốc tốt hơn.	Có thể bị hạn chế về khả năng tăng tốc do không có các cấp số cố định.	Cho khả năng tăng tốc nhanh và mượt mà nhờ cơ chế chuyển số nhanh chóng.
Độ bền	Cao	Trung bình	Trung bình	Cao
Chi phí	Thấp	Cao	Trung bình	Cao
Bảo dưỡng	Dễ dàng	Phức tạp	Phức tạp	Phức tạp
Trải nghiệm lái	Mang lại cảm giác lái thể thao, chủ động và thú vị.	Mang lại cảm giác lái thoải mái, dễ dàng và tiện lợi.	Vận hành êm ái, mượt mà nhưng có thể gây cảm giác “ì” khi tăng tốc.	Kết hợp cảm giác lái thể thao của hộp số sàn và sự tiện lợi của hộp số tự động.

Hướng dẫn lái xe số sàn 6 cấp an toàn & tiết kiệm nhiên liệu

Lái xe số sàn 6 cấp đòi hỏi kỹ năng và kinh nghiệm để đảm bảo an toàn và tiết kiệm nhiên liệu. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết về các kỹ thuật lái xe cơ bản và mẹo để tối ưu hóa hiệu suất xe của bạn:

Kỹ thuật lái xe số sàn 6 cấp

Cách đạp côn, sang số, phối hợp chân ga:

• Đạp côn: Đạp hết chân côn trước khi chuyển số.
• Sang số: Di chuyển cần số đến vị trí cấp số mong muốn một cách dứt khoát.
• Phối hợp chân ga: Nhả côn từ từ đồng thời tăng ga nhẹ nhàng để đảm bảo quá trình chuyển số mượt mà, tránh bị giật cục hoặc tắt máy.

Cách lên dốc, xuống dốc, dừng đỗ:

• Lên dốc: Sử dụng số thấp (1 hoặc 2) để có đủ lực kéo. Nếu dốc quá cao, có thể sử dụng phanh tay để hỗ trợ.
• Xuống dốc: Sử dụng số thấp (1 hoặc 2) và tận dụng lực phanh của động cơ để giảm tốc độ. Tránh đạp phanh liên tục để tránh quá nhiệt.
• Dừng đỗ: Về số N (mo) và kéo phanh tay khi dừng đỗ. Khi khởi động lại, đạp côn, vào số 1 và nhả phanh tay.

Kinh nghiệm lái xe tiết kiệm nhiên liệu và đảm bảo an toàn

• Chọn đúng cấp số: Lên số sớm khi xe đạt tốc độ phù hợp, sử dụng số cao nhất có thể khi điều kiện cho phép, tránh để vòng tua máy quá cao hoặc quá thấp.
• Tránh tăng tốc đột ngột, phanh gấp: Tăng tốc từ từ và đều đặn, giữ khoảng cách an toàn với xe phía trước để hạn chế phanh gấp, dự đoán tình huống giao thông để chủ động giảm tốc độ từ xa.
• Sử dụng chế độ Eco (nếu có): Chế độ ECO giúp tối ưu hóa hiệu suất động cơ và hộp số để tiết kiệm nhiên liệu.
• Giữ khoảng cách an toàn với xe phía trước: Khoảng cách an toàn giúp bạn có dủ thời gian phản ứng khi có tình huống bất ngờ. Nên giữ khoảng cách ít nhất 2 giây với xe phía trước trong điều kiện bình thường và tăng lên khi trời mua hoặc đường trơn.
• Quan sát kỹ gương chiếu hậu trước khi chuyển làn: Luôn quan sát kỹ gương chiếu hậu và điểm mù trước khi chuyển làn hoặc rẽ. Bật đèn báo rẽ trước khi chuyển làn để cảnh báo các phương tiện khác.
• Không sử dụng điện thoại khi lái xe: Sử dụng điện thoại khi lái xe là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tai nạn giao thông. Hãy tập trung vào việc lái xe và tránh mọi sự phân tâm.

Hướng dẫn bảo dưỡng hộp số sàn 6 cấp

Để đảm bảo hộp số hoạt động trơn tru và bền bỉ, việc bảo dưỡng định kỳ là rất cần thiết. Các hạng mục bảo dưỡng cần thiết như sau:

• Thay dầu hộp số định kỳ: Dầu hộp số có vai trò bôi trơn và làm mát các bộ phận bên trong hộp số, giúp giảm ma sát và mài mòn. Theo khuyến cáo của nhà sản xuất, bạn nên thay dầu hộp số sau mỗi 40.000 – 50.000 km hoặc 2-3 năm, tùy theo điều kiện vận hành. Nếu thường xuyên lái xe trong điều kiện khắc nghiệt như đường xấu, tắc đường, hoặc chở nặng, bạn nên thay dầu sớm hơn.
• Kiểm tra và điều chỉnh côn: Côn là bộ phận quan trọng giúp ngắt kết nối động cơ với hộp số khi chuyển số. Kiểm tra độ mòn của lá côn, dây cáp côn và các bộ phận liên quan. Điều chỉnh hành trình côn nếu cần thiết.
• Kiểm tra các bộ phận mòn và rò rỉ: Kiểm tra các phớt làm kín, ống dẫn dầu, và các bộ phận khác của hộp số để phát hiện sớm các dấu hiệu rò rỉ dầu. Kiểm tra độ mòn của các bánh răng, bộ đồng tốc và các bộ phận khác bên trong hộp số.

Để đảm bảo hộp số sàn 6 cấp của bạn được bảo đảm đúng cách và an toàn, hãy lựa chọn địa chỉ uy tín, trong đó Honda Ô tô Mỹ Đình, một trong những đại lý Honda uy tín hàng đầu tại Hà Nội. Với đội ngũ kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm, trang thiết bị hiện đại và phụ tùng chính hãng, Honda Ô tô Mỹ Đình cam kết mang đến cho bạn dịch vụ bảo dưỡng hộp số chất lượng cao, giúp xe của bạn luôn vận hành êm ái và bền bỉ.

3 Vấn đề hư hỏng hộp số sàn 6 cấp thường gặp & Cách khắc phục

Khó vào số, kẹt số

Nguyên nhân

• Dây cáp cần số có thể bị kẹt do bụi bẩn, gỉ sét hoặc bị cong vênh. Điều này khiến việc sang số trở nên khó khăn hoặc không thể thực hiện được.
• Bộ đồng tốc có nhiệm vụ đồng bộ tốc độ quay của các bánh răng trước khi chúng ăn khớp với nhau. Nếu bộ đồng tốc bị mòn, việc sang số sẽ không êm ái và có thể gây ra tiếng kêu hoặc kẹt số.
• Các vấn đề khác như thiếu dầu hộp số, dầu hộp số bẩn hoặc bị rò rỉ cũng có thể gây khó vào số.

Cách khắc phục

• Nếu dây cáp cần số bị kẹt nhẹ, bạn có thể tự điều chỉnh lại. Nếu dây cáp bị hỏng nặng, cần thay thế.
• Nếu bộ đồng tốc bị mòn, cần thay thế bộ mới.
• Đảm bảo dầu hộp số đủ và sạch. Nếu dầu bị bẩn hoặc rò rỉ, cần thay dầu mới và khắc phục chỗ rò rỉ.

Tiếng kêu, rung lắc

Nguyên nhân

• Vòng bi là bộ phận giúp các trục quay trong hộp số hoạt động trơn tru. Nếu vòng bi bị hỏng, nó sẽ gây ra tiếng kêu và rung lắc khi xe di chuyển.
• Bánh răng bị mòn cũng có thể gây ra tiếng kêu và rung lắc, đặc biệt là khi chuyển số hoặc tăng tốc.
• Các vấn đề khác như thiếu dầu hộp số, dầu hộp số bẩn, hoặc các bộ phận khác bị lỏng cũng có thể gây ra tiếng kêu và rung lắc.

Cách khắc phục

• Nếu vòng bi bị hỏng, cần thay thế vòng bi mới.
• Nếu bánh răng bị mòn, cần thay thế bánh răng mới.
• Đảm bảo tất cả các bộ phận của hộp số được siết chặt đúng cách.
• Đảm bảo dầu hộp số đủ và sạch.

Cháy côn

Nguyên nhân

• Thường xuyên đạp côn nửa vời, giữ côn quá lâu khi dừng đèn đỏ, hoặc sử dụng côn không đúng cách khi lên dốc hoặc xuống dốc có thể làm cháy côn.
• Lá côn bị mòn cũng là một nguyên nhân phổ biến gây cháy côn.

Cách khắc phục

• Khi côn bị cháy, cần thay thế toàn bộ bộ ly hợp (bao gồm lá côn, đĩa ép côn và bánh đà).

Câu hỏi thường gặp (FAQs)

Xe bị khó vào số, có phải do hộp số bị hỏng không?

Xe bị khó vào số có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra. Có thể kể đến như:

Vấn đề về ly hợp:

• Đĩa ly hợp mòn hoặc cháy: Khi đĩa ly hợp bị mòn hoặc cháy, nó sẽ không thể truyền động lực từ động cơ đến hộp số một cách hiệu quả, dẫn đến khó vào số.
• Dây cáp ly hợp bị đứt, kẹt hoặc điều chỉnh không đúng: Dây cáp ly hợp là bộ phận điều khiển hoạt động của ly hợp. Nếu dây cáp bị đứt, kẹt hoặc điều chỉnh không đúng, ly hợp sẽ không hoạt động chính xác, gây khó vào số.

Vấn đề về hộp số:

• Dầu hộp số bị cạn hoặc bẩn: Dầu hộp số có vai trò bôi trơn và làm mát các bộ phận bên trong hộp số. Nếu dầu bị cạn hoặc bẩn, các bộ phận sẽ không hoạt động trơn tru, gây khó vào số.
• Bánh răng hoặc bộ đồng tốc bị mòn hoặc hỏng: Bánh răng và bộ đồng tốc là các bộ phận quan trọng trong hộp số, giúp chuyển số êm ái. Nếu chúng bị mòn hoặc hỏng, việc vào số sẽ trở nên khó khăn.
• Cần số bị cong vênh, gãy hoặc lỏng lẻo: Cần số là bộ phận điều khiển việc chuyển số. Nếu cần số bị cong vênh, gãy hoặc lỏng lẻo, việc vào số sẽ không chính xác và khó khăn.

Côn xe bị nặng, có cần phải thay không?

Côn xe bị nặng chưa chắc đã cần phải thay ngay. Cảm giác côn nặng có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, và việc thay thế chỉ là một trong những giải pháp cuối cùng.

Khi phát hiện côn bị nặng, bạn có thể khắc phục bằng cách:

• Kiểm tra và thay thế lá côn: Nếu lá côn bị mòn quá mức, cần thay thế lá côn mới.
• Kiểm tra và bổ sung dầu bôi trơn: Đảm bảo dầu bôi trơn đủ và sạch. Nếu dầu bẩn, cần thay dầu mới.
• Kiểm tra và sửa chữa các bộ phận khác: Nếu các bộ phận như lò xo côn, dây cáp côn, hoặc bơm côn bị hỏng, cần sửa chữa hoặc thay thế.
• Điều chỉnh hành trình côn: Nếu hành trình côn quá ngắn, có thể điều chỉnh lại để côn hoạt động nhẹ nhàng hơn.

Nếu sau khi kiểm tra và khắc phục các nguyên nhân trên mà côn xe vẫn nặng, bạn nên mang xe đến gara để kiểm tra kỹ hơn. Nếu lá côn bị mòn quá mức hoặc các bộ phận khác bị hỏng nặng, việc thay côn xe là cần thiết.

Bao lâu thì nên thay dầu hộp số sàn 6 cấp?

Không có một cột mốc thời gian cố định cụ thể nào quy định việc thay dầu hộp số sàn 6 cấp. Tần suất thay dầu hộp số phụ thuộc vào nhiều yếu tố như khuyến nghị của nhà sản xuất, điều kiện vận hành, loại dầu hộp số,… Tuy nhiên, nhìn chung, bạn nên thay dầu hộp số sàn 6 cấp sau mỗi 40.000 – 50.000 km hoặc 2-3 năm, tùy theo điều kiện nào đến trước.

Hộp số sàn 6 cấp mang đến cho người lái cảm giác làm chủ tốc độ và tận hưởng trọn vẹn trải nghiệm lái xe thể thao. Bên cạnh đó, ưu điểm về tiết kiệm nhiên liệu và chi phí bảo dưỡng thấp cũng là những yếu tố hấp dẫn không thể bỏ qua. Tuy nhiên, để khai thác hết tiềm năng của hộp số sàn 6 cấp, đòi hỏi người lái phải có kỹ năng và kinh nghiệm nhất định. Vì vậy, trước khi quyết định mua xe hoặc sử dụng hộp số sàn 6 cấp, bạn nên tìm hiểu kỹ về cách vận hành, bảo dưỡng và những lưu ý cần thiết để đảm bảo an toàn và hiệu quả tối ưu. Nếu có bất cứ thắc mắc nào, liên hệ ngay với chúng tôi qua hotline 0375 83 79 79 hoặc tới showroom tại 02 Lê Đức Thọ, Cầu Giấy, Hà Nội để được giải đáp và tư vấn chi tiết nhé!

• Đại lý Honda Mỹ Đình: https://hondaotomydinh.vn/
• Fanpage: Honda Ôtô Hà Nội – Mỹ Đình
• Youtube: Honda Ôtô Hà Nội – Mỹ Đình
• Hotline: 0375 83 79 79

Honda Mỹ Đình

Với những chiến lược đầu tư và kinh doanh đúng đắn, Honda Ôtô Mỹ Đình tự hào được đánh giá là một trong các nhà phân phối uy tín nhất hiện nay. Honda Ôtô Mỹ Đình luôn cam kết phục vụ quý khách hàng theo phong cách chuyên nghiệpnhằm mang đến các dịch vụ tốt nhất, vượt trên cả sự mong đợi của quý vị.