Bộ phận giảm chấn ô tô: Cấu tạo, phân loại & Nguyên lý hoạt động

Hệ thống treo đóng vai trò quan trọng nhất, quyết định sự êm ái và ổn định của chiếc xe khi vận hành. Trong đó, bộ phận giảm chấn ô tô giữ vai trò không thể thiếu trong việc hấp thụ và triệt tiêu các dao động từ mặt đường, mang lại trải nghiệm lái xe thoải mái và an toàn. Bài viết dưới đây, cố vấn kỹ thuật Vũ Tiến Cường của Honda Mỹ Đình sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cấu tạo, phân loại cùng nguyên lý hoạt động của bộ phận này.

Giảm chấn ô tô là gì?

Bộ phận giảm chấn ô tô, còn được gọi là giảm xóc hay phuộc nhún, là một thiết bị thủy lực hoặc khí nén được lắp đặt ở mỗi bánh xe. Chức năng chính của nó là hấp thụ và triệt tiêu các rung động, dao động từ mặt đường truyền lên thân xe, giúp xe vận hành êm ái hơn, đặc biệt khi đi qua các đoạn đường gồ ghề hoặc ổ gà.

Tầm quan trọng của giảm chấn ô tô

Giảm chấn không chỉ giúp tăng cường sự thoải mái cho người lái và hành khách mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc:

• Đảm bảo an toàn: Giảm chấn giúp xe bám đường tốt hơn, đặc biệt khi vào cua hoặc phanh gấp, giảm thiểu nguy cơ mất lái và tai nạn.
• Kéo dài tuổi thọ các bộ phận khác: Giảm chấn hấp thụ các rung động, giảm thiểu tác động lên các bộ phận khác của hệ thống treo như lò xo, khung gầm, giúp chúng hoạt động bền bỉ hơn.
• Tiết kiệm nhiên liệu: Giảm chấn hoạt động tốt giúp xe vận hành ổn định, giảm ma sát và tiêu hao nhiên liệu.

Cấu tạo của giảm chấn trên xe ô tô

Bộ phận giảm chấn ô tô thường bao gồm các thành phần chính sau:

• Ty phuộc (Piston): Thanh kim loại nối giữa piston và phần trên của giảm xóc, truyền lực giảm chấn từ piston lên thân xe.
• Lò xo (Spring): Bộ phận đàn hồi giúp hấp thụ và lưu trữ năng lượng từ các dao động.
• Dầu giảm chấn (Shock oil): Chất lỏng đặc biệt giúp hấp thụ và triệt tiêu dao động thông qua ma sát.
• Phớt chắn bụi (Dust seal): Bảo vệ ty phuộc khỏi bụi bẩn và tạp chất.
• Chén phuộc (Top mount): Bộ phận kết nối giảm xóc với thân xe.
• Van điều tiết (Valves): Điều chỉnh lưu lượng dầu giảm chấn để tạo ra lực giảm chấn phù hợp.
• Xi lanh (Cylinder): Chứa dầu giảm chấn và piston

Nguyên lý hoạt động của giảm chấn

Khi bánh xe di chuyển qua ổ gà hoặc gờ giảm tốc, lò xo sẽ bị nén lại và hấp thụ năng lượng từ dao động. Sau đó, lò xo sẽ giãn ra và đẩy ty phuộc di chuyển lên xuống trong xi lanh. Dầu giảm chấn bên trong xi lanh sẽ bị ép qua các van điều tiết, tạo ra lực cản và chuyển hóa động năng thành nhiệt năng. Nhiệt năng này sau đó sẽ được tản ra ngoài môi trường, giúp giảm chấn động và ổn định lại xe.

Các loại giảm chấn ô tô hiện nay

Giảm chấn thủy lực (Hydraulic Shock Absorbers)

Giảm chấn thủy lực có cấu tạo gồm một ống trụ chứa dầu thủy lực và piston. Piston có các van một chiều cho phép dầu chảy qua khi bị nén hoặc kéo giãn.

Nguyên lý hoạt động: Khi bánh xe gặp chướng ngại vật, piston di chuyển trong ống trụ, ép dầu qua các van tiết lưu. Ma sát giữa dầu và van chuyển hóa động năng thành nhiệt năng, giúp giảm chấn động.

Ưu điểm:

• Cấu tạo đơn giản, dễ sản xuất và bảo dưỡng.
• Giá thành rẻ hơn so với các loại giảm chấn khác.
• Phù hợp với nhiều loại xe và điều kiện vận hành khác nhau.

Nhược điểm:

• Hiệu suất giảm chấn không cao bằng giảm chấn khí hoặc điện tử.
• Dễ bị nóng lên khi hoạt động liên tục ở cường độ cao, dẫn đến giảm hiệu suất giảm chấn.

Ứng dụng: Thường được sử dụng trên các dòng xe phổ thông và xe tải nhẹ.

Giảm chấn khí (Gas Shock Absorbers)

Giảm chấn khí có cấu tạo tương tự giảm chấn dầu nhưng có thêm một khoang chứa khí nitơ áp suất cao.

Nguyên lý hoạt động: Tương tự giảm chấn dầu, nhưng khí nitơ giúp giảm thiểu hiện tượng tạo bọt khí trong dầu, đảm bảo hiệu suất giảm chấn ổn định hơn.

Ưu điểm:

• Hiệu suất giảm chấn tốt hơn giảm chấn dầu, ít bị nóng lên khi hoạt động liên tục.
• Giúp xe ổn định hơn khi vào cua và phanh gấp.
• Cải thiện khả năng bám đường, đặc biệt trên đường trơn trượt.

Nhược điểm:

• Giá thành cao hơn giảm chấn dầu.

Ứng dụng: Thường được sử dụng trên các dòng xe thể thao, xe hiệu suất cao và một số dòng xe sang.

Giảm chấn điện tử (Electronic Shock Absorbers)

Giảm chấn điện tử là tích hợp các cảm biến và bộ điều khiển điện tử để liên tục điều chỉnh lực giảm chấn.

Nguyên lý hoạt động: Các cảm biến thu thập thông tin về điều kiện mặt đường, tốc độ xe và các yếu tố khác, sau đó truyền về bộ điều khiển điện tử. Bộ điều khiển sẽ phân tích dữ liệu và điều chỉnh lực giảm chấn của mỗi bánh xe một cách độc lập để tối ưu hóa sự êm ái và ổn định của xe.

Ưu điểm:

• Hiệu suất giảm chấn tốt nhất, mang lại cảm giác lái êm ái và ổn định trên mọi địa hình.
• Có thể điều chỉnh độ cứng mềm theo ý muốn của người lái hoặc tự động thích ứng với điều kiện lái xe.

Nhược điểm:

• Giá thành rất cao.
• Cấu tạo phức tạp, khó bảo dưỡng và sửa chữa.

Ứng dụng: Thường được trang bị trên các dòng xe sang và xe siêu sang.

So sánh các loại giảm chấn ô tô hiện nay

Khi nào nên thay giảm chấn ô tô?

Tuổi thọ của giảm xóc trên xe ô tô phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố như loại xe, điều kiện đường sá, cách sử dụng của chủ sở hữu, mức chịu tải… sẽ có các mốc thời gian thay thế khác nhau. Đặc biệt, khi xe của bạn thường xuyên di chuyển trên những đoạn đường xóc, gập ghềnh cũng như tải trọng lớn, thời gian cần thay giảm chấn sẽ sớm hơn và tiêu hao nhiều nhiên liệu hơn.

Theo các chuyên gia, con số lý tưởng để người dùng tiến hành kiểm tra, thay thế bộ giảm xóc ô tô là từ 80.000 – 140.000km. Chú ý quãng đường xe chạy và điều kiện của xe để thay thế giảm xóc đúng thời điểm, đảm bảo xe vận hành luôn an toàn và êm ái.

Các hư hỏng thường gặp của giảm chấn trên xe ô tô

Có rất nhiều dạng hư hỏng của giảm chấn, tuy nhiên một số hư hỏng phổ biến nhất của giảm chấn đó chính là giảm chấn bị chảy dầu đối với giảm chấn thủy lực. Khi chi tiết này bị chảy dầu thì dẫn tới nó không thể giữ được áp suất trong piston và xi lanh thủy lực làm mất tác dụng của việc dập tắt dao động của xe ô tô.

Hư hỏng thường gặp tiếp theo liên quan đến các chi tiết trên giảm chấn như bát bèo, cao su giảm chấn, tăm bông giảm xóc hay chụp bụi giảm xóc,… Đa số các chi tiết này bị rách, nứt,… không đảm bảo yêu cầu về kỹ thuật cũng gây hiệu quả về tác dụng kém và làm cho giảm xóc nhanh hỏng hơn. Dấu hiệu dễ phát hiện nhất đó chính là khi di chuyển trên đường phát ra những tiếng kêu cạch cạch tại những vị trí ở các hốc lốp.

Hướng dẫn kiểm tra và bảo dưỡng bộ phận giảm chấn ô tô

Bộ giảm chấn ô tô sau một thời gian dài phải chịu tác động của lực ma sát, sự quá tải hoặc thường xuyên di chuyển trên địa hình/thời tiết xấu sẽ làm cho piston, xi lanh bị mòn côn, các gioăng phớt làm kín bị hỏng, lò xo bị yếu gãy, trục đẩy bị cong vênh, hai đầu tai bắt giảm chấn bị nứt vỡ.

Lúc này chủ xe cần kiểm tra và bảo dưỡng bộ phận giảm chấn ô tô để tránh tình trạng xe rung lắc dẫn tới những hỏng hóc nghiêm trọng hơn.

Hướng dẫn kiểm tra giảm chấn ô tô

Đối với từng loại xe sẽ có cách kiểm tra bộ phận giảm chấn ô tô riêng biệt. Chẳng hạn, đối với xe du lịch, người lái hãy ấn từng góc xe và kiểm tra xem có lực cản cũng như tiếng kêu hay không. Nếu thấy có, chủ xe có thể nghĩ ngay đến nguyên nhân do giảm chấn đang bị hỏng.

Đối với xe tải, tài xế cần tháo giảm chấn ra, thực hiện kéo và nén ống giảm chấn xem lực cản và tiếng kêu có vấn đề hay không. Ở một số loại xe khác, tài xế có thể kiểm tra bằng dụng cụ đo hoặc quan sát bằng mắt thường.

Việc kiểm tra bộ phận giảm chấn trên xe ô tô là một phần quan trọng của bảo dưỡng định kỳ đảm bảo an toàn khi lái xe và cải thiện trải nghiệm lái. Dưới đây là hướng dẫn cơ bản để kiểm tra bộ phận giảm chấn trên xe ô tô.

Lưu ý: Trước khi kiểm tra bộ phận giảm chấn, hãy đảm bảo rằng bạn đã đặt xe trên bề mặt phẳng, và bạn có các công cụ và thiết bị cần thiết như bản dự trữ và các dụng cụ cơ bản.

• Kiểm tra áp lực lốp: Đảm bảo rằng lốp xe có áp lực đúng theo quy định của nhà sản xuất. Lốp không đủ áp lực có thể làm tăng hao hụt nhiên liệu và gây hỏng giảm chấn.
• Kiểm tra bề mặt bánh xe: Đứng ở gần mỗi bánh xe, kiểm tra xem có dấu hiệu nứt gãy, tổn thương nào không. Các vết nứt hoặc hỏng trên bề mặt bánh xe có thể là dấu hiệu của vấn đề với giảm chấn.
• Kiểm tra dầu hoặc chất lỏng rò ra: Kiểm tra xem có dầu hoặc chất lỏng rò ra từ bộ phận giảm chấn hay không. Nếu bạn thấy dầu hoặc chất lỏng, đó có thể là dấu hiệu cần thay thế giảm chấn.
• Kiểm tra bộ phận treo: Kiểm tra bộ phận treo bao gồm bộ gác, thanh cân bằng và các kết nối khác. Đảm bảo rằng chúng không bị nứt hoặc tổn thương.
• Kiểm tra hiệu suất giảm chấn: Lái xe trên một đoạn đường trơn trượt và đánh giá hiệu suất giảm chấn. Nếu bạn cảm thấy xe không ổn định, nảy nhiều thì có thể đã có vấn đề với bộ phận giảm chấn.
• Kiểm tra tiếng ồn hoặc nút kêu: Nếu bạn nghe thấy tiếng ồn lạ hoặc nút kêu khi lái xe qua đường gập ghềnh hoặc đường xấu, đó cũng có thể là dấu hiệu của vấn đề với giảm chấn.

Nếu bạn phát hiện bất cứ vấn đề nghi ngờ nào hoặc có vấn đề với bộ phận giảm chấn trên xe, hãy đưa xe vào gara/showroom để kiểm tra và thay thế bất kỳ bộ phận nào cần thiết. Bảo dưỡng định kỳ và sửa chữa đúng cách là quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu suất của xe.

Hướng dẫn bảo dưỡng giảm chấn ô tô

Việc bảo dưỡng bộ phận giảm chấn sẽ phụ thuộc vào loại giảm chấn được trang bị trên xe. Đối với loại giảm chấn có thể tháo rời, bạn sẽ có thể thay thế các chi tiết hỏng đơn lẻ. Đối với loại giảm chấn hàn kín, bắt buộc người dùng phải thay mới cả bộ đúng chủng loại.

• Kiểm tra và thay dầu giảm chấn: Nếu xe của bạn sử dụng giảm chấn dựa trên dầu, hãy kiểm tra cổng kiểm tra dầu nếu có. Kiểm tra xem dầu có bị chảy ra không hoặc có màu nâu đục. Nếu có vấn đề, bạn nên thay dầu giảm chấn.
• Kiểm tra và thay bộ phận giảm chấn: Nếu bạn phát hiện bất kỳ dấu hiệu nứt, tổn thương hoặc chảy dầu từ bộ phận giảm chấn, bạn cần thay thế bộ phận đó.
• Kiểm tra và thay thế các phần khác: Kiểm tra các phần khác trong hệ thống giảm chấn như bộ gác, thanh cân bằng và các kết nối. Đảm bảo chúng không bị nứt, hư hỏng và thay thế nếu cần.
• Kiểm tra cân bằng và căng vít: Đảm bảo rằng các vị trí bắt vít và bu lông trên hệ thống giảm chấn được căng chặt và an toàn. Cân đối hệ thống giảm chấn là quan trọng để đảm bảo an toàn khi lái xe.
• Bảo dưỡng định kỳ: Bảo dưỡng định kỳ là quan trọng để duy trì hiệu suất của bộ giảm chấn. Theo lịch bảo dưỡng của nhà sản xuất hoặc tuân thủ hướng dẫn trong sách hướng dẫn của bạn.

Chú ý: Việc thực hiện bảo dưỡng và thay thế bộ giảm chấn nên được thực hiện bởi các chuyên gia hoặc trong gara/showroom sửa chữa có kinh nghiệm. Điều này đảm bảo rằng bộ giảm chấn hoạt động đúng cách và đảm bảo an toàn khi bạn lái xe.

Như vậy, thông qua những thông tin do Honda Ô tô Mỹ Đình cung cấp về giảm chấn xe ô tô, hy vọng bạn đã hiểu được tầm quan trọng của giảm chấn, từ đó biết cách để kiểm tra và bảo dưỡng đúng cách, đảm bảo an toàn. Nếu có bất kỳ thắc mắc gì, liên hệ với chúng tôi qua hotline 0375 83 79 79 hay qua showroom tại 02 Lê Đức Thọ, Cầu Giấy, Hà Nội để được tư vấn và giải đáp chi tiết nhé!

• Website: https://hondaotomydinh.vn/ 
• Fanpage: Honda Ô tô Hà Nội – Mỹ Đình
• Youtube: Honda Ô tô Hà Nội – Mỹ Đình
• Hotline: 0375 83 79 79

Honda Mỹ Đình

Với những chiến lược đầu tư và kinh doanh đúng đắn, Honda Ôtô Mỹ Đình tự hào được đánh giá là một trong các nhà phân phối uy tín nhất hiện nay. Honda Ôtô Mỹ Đình luôn cam kết phục vụ quý khách hàng theo phong cách chuyên nghiệpnhằm mang đến các dịch vụ tốt nhất, vượt trên cả sự mong đợi của quý vị.