Tỷ số truyền là gì? Công thức tính tỷ số truyền hộp giảm tốc mới nhất 2024

Tỷ số truyền hộp giảm tốc và công thức tính là những khái niệm rất quen thuộc trong kỹ thuật cơ khí. Tuy nhiên, nếu bạn không phải là kỹ thuật viên chuyên nghiệp hay những người trong ngành thường sẽ không hiểu hết cách thức vận hành để có thể kiểm tra, sửa chữa kịp thời. Cùng Honda Ô tô Mỹ Đình tìm hiểu chi tiết về tỷ số truyền nhé!

Tỷ số truyền là gì?

Trong kỹ thuật cơ khí hiện nay, tỷ số truyền là thước đo trực tiếp của phần trăm tốc độ quay của hai hoặc nhiều bánh răng lồng vào nhau.

Theo nguyên tắc, khi thực hiện công việc với 2 bánh răng, nếu như bánh răng truyền động (bánh răng trực tiếp nhận lực quay từ động cơ) lớn hơn bánh răng bị dẫn động. Bánh răng sau sẽ quay nhanh hơn và ngược lại. Nếu như bánh răng truyền động nhỏ hơn bánh răng bị dẫn thì bánh răng sau sẽ quay chậm hơn.

Ta có thể biểu thị định nghĩa căn bản này với công thức phần trăm bánh răng = T1/T2, trong số đó T1 là số răng trên bánh răng thứ nhất và T2 là số răng trên bánh răng thứ 2.

Mục đích của tỷ số truyền

Mục đích chính của tỷ số truyền là giảm momen xoắn bằng cách tăng tốc độ và ngược lại. Xe của bạn sẽ không chuyển động ở tỷ số truyền cao hơn bởi vì ở giai đoạn đầu, bạn cần nhiều momen xoắn hơn là công suất. Mặt khác, tỷ số truyền thấp hơn không có ích khi bạn đang đi trên đường cao tốc vì khi đó, bạn cần nhiều tốc độ hơn là momen xoắn. Như vậy, tỷ số truyền có thể hiểu là sự thương mại giữa momen xoắn và tốc độ.

Cách tính tỷ số truyền hộp giảm tốc

Tính được tỷ số truyền hộp giảm tốc sẽ giúp người dùng chọn được sản phẩm phù hợp. Sau đây là cách tỷ số truyền của hộp giảm tốc dựa vào cấu tạo bánh răng mà bạn nên tham khảo:

Hộp giảm tốc có 2 bánh răng

Thông thường, bánh răng thứ nhất là bánh răng gắn với trục động cơ, bánh răng thứ hai là bánh răng gắn với trục tải. Tiếp theo, người dùng thực hiện điểm số răng trên bánh tăng (bằng tay hoặc kiểm tra thông tin gắn nhãn trên bánh răng) để tìm ra tỉ số giữa 2 bánh răng.

Ví dụ: Bánh răng nhỏ có 20 răng, bánh răng to có 30 răng thì tỉ số truyền của hộp giảm tốc sẽ bằng kết quả của phép chia 30 răng trên bánh răng lớn hơn 20 răng của ổ bánh răng = 30/20 = 1.5. Tỷ số này đồng nghĩa với việc bánh răng nhỏ hơn cần phải quay gấp 1.5 lần để ăn khớp với một lượt quay hoàn chỉnh của bánh răng lớn.

Hộp giảm tốc có trên 2 bánh răng

Áp dụng tương tự công thức tính tỷ số truyền của hộp giảm tốc 2 bánh răng ở phần trên. 

Ví dụ: Ta có 3 bánh răng có số răng lần lượt là 7, 20 và 30. Kết quả là:

• Tỷ số truyền cặp bánh răng thứ nhất là 20/7
• Tỷ số truyền cặp bánh răng thứ hai là 30/20

Kết quả nhân 2 cặp tỷ số truyền để ra tỷ số truyền tổng thể của hộp giảm tốc = 20/7 x 30/20 = ~4.3.

Trong thực tế, chúng ta có thể dễ dàng áp dụng cách tính tỷ số truyền của hộp số giảm tốc trên đây trong những trường hợp phức tạp hơn. Nhờ đó, người dùng có thể xác định được động cơ mình đang sử dụng có tỷ số truyền hộp giảm tốc là bao nhiêu để từ đó sử dụng bảo trì thiết bị đúng đắn.

Công thức tính tỷ số truyền

Phụ thuộc vào nguyên lý của Acsimet “Lợi về lực thì thiệt về đường đi và ngược lại” (nguyên lý đòn bẩy). Người ta đã truyền động trên các bánh răng có số răng không giống nhau.

Tỷ số truyền sẽ được tính như sau: TST = TC/SC

Công thức tính tỷ số truyền hộp giảm tốc trong trường hợp 2 bánh răng

Chẳng hạn như hình trên, tỷ số truyền là TST = 20/10 = 2

• Tỷ số truyền lớn hơn 1 (TST>1) là lợi về lực, TST = 2 là lợi về lực gấp 2 lần.
• Tỷ số truyền nhỏ hơn 1 (TST<1) là lợi về đường đi (thiệt về lực). Trong ví dụ trên, ta quy trực tiếp bánh B, thì bánh B lúc này là sơ cấp. TST lúc này sẽ là 10/20 = 0.5. Nếu đủ lực, ta sẽ quay được bánh B và kéo theo bánh A quay nhanh gấp đôi. Lúc này sẽ lợi về đường đi, cụ thể ở đây chính là vòng tua.

Công thức tính tỷ số truyền hộp giảm tốc trong trường hợp nhiều hơn 2 bánh răng

Trong thực tế, một bộ truyền bánh răng đủ nội lực được chế tạo từ một chuỗi bánh răng phối hợp với nhau. Không phải chỉ có bánh răng chủ động và bánh răng thụ động mà còn có bánh răng trung gian (một hoặc nhiều), nằm giữa 2 bánh răng chủ động và bị động. Bánh răng trung gian sử dụng nghĩa vụ đổi hướng quay hoặc khi khoảng cách giữa 2 bánh răng chủ động và bị động không phù hợp. Một số trường hợp chỉ cần đổi góc nghiêng của răng là không cần sử dụng thêm bằng răng trung gian.

Ở ảnh gợi ý trên thì bộ truyền động này được dẫn động bởi một bánh răng nhỏ có 7 răng, bánh răng thụ động vẫn có 30 răng, lúc này bánh răng ở giữa có 20 răng là bánh răng trung gian.

Ta chia số răng của bánh răng thị động cho số răng của bánh răng bị động: 30/7 ~ 4.3. Còn bánh răng trung gian thì không cần quan tâm vì nó không ảnh hưởng gì đến tỷ số truyền của bộ truyền động. Tỷ số truyền 4.3 có nghĩa là bánh răng chủ động phải quay 4.3 lần thì bánh răng chủ động mới quay được 1 lần.

Với công thức S1 x T1 = S2 x T2

• S1: Tốc độ đầu vào của bánh răng truyền động, thường được tính bằng vòng/phút (rpm).
• T1: Số răng bánh răng truyền động.
• S2: Tốc độ đầu ra của bánh răng thụ động.
• T2: Số răng bánh răng bị động.

Ảnh mô tả có nghĩa là nếu bánh răng chủ động quay với tốc độ 130 rpm thì tốc độ đầu ra là 30.33 rpm.

Câu hỏi thường gặp

Tính tỷ số truyền hộp số để làm gì?

Tỉnh tỷ số truyền hộp số có vai trò vô cùng quan trọng trong cuộc sống thường ngày. Hộp số là hệ thống truyền sức mạnh từ động cơ đến hệ dẫn động. Hộp số được sử dụng dùng để thay đổi hệ số truyền nhằm thay đổi momen xoắn của các bánh xe, đồng thời giúp thay đổi tốc độ của xe phù hợp với sức cản bên ngoài.

Cách tính tỷ số truyền của hộp giảm tốc cần phải hợp lý để có thể nâng cao tính kinh tế và tính động lực học của ô tô. Hộp số cần phải có hiệu suất truyền lực cao, khi làm việc không gây ra tiếng ồn, thay đổi số nhẹ nhàng không gây ra va đập giữa các bánh răng.

Tỷ số truyền cao hơn hay thấp hơn thì tốt?

Tỷ số truyền cao hơn sẽ tốt hơn khi bạn cần tăng tốc nhiều hơn để di chuyển xe của mình, trong khi tỷ số truyền thấp hơn cung cấp nhiều momen xoắn hơn để đưa xe chuyển động từ vị trí nghỉ.

Bánh răng lớn hơn có tạo ra nhiều momen xoắn hơn không?

Momen xoắn là đơn vị đo lực xoắn, được tính bằng tích của lực theo chu vi nhân với bán kính của bánh răng. Điều này có nghĩa là bánh răng lớn hơn sẽ có nhiều momen xoắn hơn bánh răng nhỏ hơn vì bán kính của bánh răng lớn hơn.

Như vậy, Honda Ô tô Mỹ Đình đã cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết về tỷ số truyền cũng như cách tính tỷ số truyền hộp giảm tốc. Hy vọng những thông tin này đã giúp ích cho bạn. Nếu có bất cứ thắc mắc nào, liên hệ ngay với chúng tôi qua hotline 0375 83 79 79 hoặc tới showroom tại 02 Lê Đức Thọ, Cầu Giấy, Hà Nội để được hỗ trợ giải đáp và tư vấn chi tiết nhé!

• Đại lý Honda Mỹ Đình: https://hondaotomydinh.vn/
• Fanpage: Honda Ôtô Hà Nội – Mỹ Đình
• Youtube: Honda Ôtô Hà Nội – Mỹ Đình
• Hotline: 037 583 7979

Honda Mỹ Đình

Với những chiến lược đầu tư và kinh doanh đúng đắn, Honda Ôtô Mỹ Đình tự hào được đánh giá là một trong các nhà phân phối uy tín nhất hiện nay. Honda Ôtô Mỹ Đình luôn cam kết phục vụ quý khách hàng theo phong cách chuyên nghiệpnhằm mang đến các dịch vụ tốt nhất, vượt trên cả sự mong đợi của quý vị.