Hệ thống lọc chân không ô tô: Nguyên lý hoạt động & 6 cách kiểm tra hệ thống chân không bị rò rỉ

Hệ thống chân không là một trong những bộ phận quan trọng trên xe ô tô giúp điều khiển trực tiếp động cơ đốt trong và có ảnh hưởng đến công suất hoạt động của xe. Khi hệ thống bị rò rỉ sẽ làm cho khả năng vận hành của xe bị suy giảm. Vì vậy đòi hỏi người dùng phải thường xuyên kiểm tra và sớm phát hiện để khắc phục các hư hỏng. Cùng Honda Ô tô Mỹ Đình tìm hiểu chi tiết về hệ thống này nhé!

Hệ thống chân không ô tô là gì?

Hệ thống chân không ô tô ảnh hưởng trực tiếp hiệu quả vận hành của động cơ đốt trong. Tỷ lệ không khí bơm vào sẽ quyết định mức năng lượng mà động cơ có thể tạo ra.

Mỗi động cơ đều cần một lượng không khí và nhiên liệu phù hợp để có thể tạo ra năng lượng di chuyển các piston nhằm giúp xe hoạt động ổn định và êm ái hơn. Do đó, nếu hệ thống chân không gặp hư hỏng, xe sẽ không thể để bảo sự an toàn cho bạn khi vận hành. 

Tùy thuộc vào đơn vị sản xuất, mức chân không sẽ được quy định với lượng tiêu chuẩn khác nhau. Trên một số dòng xe, hệ thống chân không còn được sử dụng như một nguồn điện phụ để hỗ trợ động cơ và hộp trục khuỷu hoạt động. 

Nguyên lý hoạt động của hệ thống chân không ô tô

Hệ thống chân không bao gồm 3 nguyên lý hoạt động là: Venturi, Bernoulli và Coanda. Người dùng cần hiểu rõ nguyên lý hoạt động của mỗi loại để tối ưu hiệu suất vận hành của hệ thống. Cụ thể:

Nguyên lý Venturi

Hệ thống chân không ô tô áp dụng nguyên lý Venturi có cơ chế hoạt động như sau:

• Khí nén được đưa vào đầu phun (A).
• Khi tiết diện của vòi phun động lực (B) giảm, khí nén được tăng tốc. Áp suất động tăng, áp suất không khí tĩnh giảm. 
• Khi đã đi qua vòi phun động lực, không khí được tăng tốc sẽ mở rộng và tạo ra chân không.
• Không khí sẽ bị hút qua kết nối chân không (D) vào vòi phun. 
• Không khí nén thoát ra khỏi vòi phun thông qua bộ giảm thanh (C) cùng với không khí hút vào.

Thông qua cơ chế vận hành này, hệ thống chân không giúp xe nâng cao khả năng tăng tốc. Ngoài ra, việc điều khiển riêng kẻ bộ kẹp chân không giúp phương tiện thuận tiện hơn khi bảo dưỡng hoặc sửa chữa. Và để nâng cao sự tương thích, các đơn vị đã áp dụng nhiều loại dầu phun với mức công suất đa dạng. 

Nguyên lý Bernoulli

Đối với nguyên lý Bernoulli, hệ thống chân không trên xe ô tô có cơ chế hoạt động như sau:

• Vận hành bằng khí nén tích hợp với việc tạo chân không.
• Không khí nén thoát ra qua các lỗ trên cốc hút và tăng tốc một cách nhanh chóng.
• Vì tốc độ tăng nên áp suất tĩnh giảm, từ đó chân không được tạo ra (A).
• Khí được tăng tốc di chuyển sang phía (B), một “đệm khí” sẽ được tạo gia giữa đệm hút và phôi.
• Tốc độ dòng chảy cao có tác dụng lấp đầy các lỗ hổng khí giúp các phôi xốp được xử lý và tách rời đồng thời.
• Hiệu ứng Bernoulli đảm bảo rằng các phôi được xử lý đúng cách nhưng vẫn hạn chế tối đa các tiếp xúc bên ngoài.

Dựa vào nguyên lý Bernoulli, các phôi mỏng và nhạy cảm trong hệ thống chân không ô tô sẽ được xử lý nhẹ nhàng, tránh tiếp xúc tối đa với các tác nhân bên ngoài. Bên cạnh đó, các phôi xốp cũng được tách biệt một cách an toàn.

Nguyên lý Coanda

Khi nguyên lý Coanda được áp dụng, hệ thống chân không ô tô sẽ hoạt động như sau:

• Hệ thống vận hành bằng khí nén và tích hợp tại chân không.
• Khí nén được dẫn qua một khe hở hình khuyên giúp tăng độ di chuyển.
• Sự gia tăng tốc độ dòng chảy dẫn đến “hiệu ứng Coanda”, qua đó không khí sẽ thoát ra theo một bề mặt lồi.
• Không khí chảy dọc theo bề mặt tạo ra lực hút trong không gian xung quanh.

Hệ thống chân không sử dụng nguyên lý hoạt động Coanda sẽ sở hữu tốc độ hút cao và tiêu thụ khí thấp. Trong đó, áp suất vận hành dao động trong mức 1-5 bar. Bề mặt tiếp xúc lớn với các lỗ chân sát nhau giúp phôi không bị hút vào hoặc hư hỏng trong quá trình sử dụng.

Dấu hiệu nhận biết hệ thống chân không ô tô bị hư hỏng

Trong quá trình sử dụng, hiện tượng rò rỉ hệ thống chân không ô tô sẽ xảy ra nếu xe không được bảo dưỡng định kỳ. Rò rỉ chân không xảy ra khi động cơ đốt trong có thêm lượng không khí bơm vào nhưng không được phát hiện kịp thời. Bên cạnh đó, việc máy tính động cơ, bộ phận đo lường lượng nhiên liệu lý tưởng không “đọc” được mức không khí bơm cũng khiến bộ phận này bị rò rỉ. Điều này khiến hỗn hợp nhiên liệu và không khí trong động cơ mất cân bằng, hoạt động không ổn định.

Áp suất chân không có tác dụng điều khiển và vận hành các hệ thống liên quan như bầu trợ lực phanh, hệ thống điều hòa,… Trong kỳ nạp, piston sẽ đi xuống và tạo enne áp suất chân không để hút hỗn hợp nhiên liệu và không khí vào buồng đốt. Khi tỷ lệ giữa hai yếu tố mất cân bằng, động cơ sẽ không thể hoạt động bình thường được. Để có thể giảm thiểu tối đa các nguy hiểm có thể xảy ra, bạn nên dựa vào những dấu hiệu rò rỉ chân không như sau:

• Đèn báo kiểm tra động cơ trên bảng điều khiển phát sáng. 
• Khi động cơ có quá nhiều không khí khiến nhiệt độ tốt tăng cao. Vì thế xe có xu hướng thải ra nhiều khí oxy hơn trong quá trình di chuyển. Bộ điều khiển động cơ sẽ cố gắng bù lại bằng cách thêm nhiều nhiên liệu hỗn hợp hòa khí. Như vậy sẽ khiến cho xe tiêu hao nhiều nhiên liệu hơn. 
• Động cơ hoạt động trì trệ. 
• Động cơ không đồng đều và khoảng thời gian không tải giữa các bộ phận sẽ diễn ra nhanh hơn so với bình thường. 
• Trong quá trình vận hành, khu vực động cơ của xe phát ra những tiếng động khó chịu. 
• Khả năng tăng tốc kém. 

Hướng dẫn kiểm tra và giải quyết hệ thống chân không bị rò rỉ

Để có thể kiểm tra và kịp thời phát hiện những dấu hiệu hư hỏng hệ thống chân không xe ô tô, bạn có thể áp dụng một số phương pháp sau đây:

Chú ý: Để đảm bảo an toàn, bạn cần đeo kính và khẩu trang bảo hộ, tránh sự ảnh hưởng của chất tẩy rửa trước khi thực hiện các thao tác kiểm tra. 

Kiểm tra bằng mắt

Bằng mắt thường bạn có thể dễ dàng quan sát các đường ống chân không trên nắp máy động cơ ô tô. Do vị trí lắp đặt chịu nhiệt cao nên những đường ống này dễ bị biến chất và trở nên cứng, giòn, dân đến hệ thống chân không bị rò rỉ. Điều này còn có thể gây ra tình trạng chết máy và tiêu hao hỗn hợp hòa khí. 

Khi tháo các đường ống ra kiểm tra, bạn nên thay mới chúng luôn. Vì được làm bằng chất liệu cao su nên bạn có thể dễ dàng tìm kiếm tại các cửa hàng bán phụ tùng ô tô. Tuy nhiên, nếu bạn không có kinh nghiệm hoặc sự hiểu biết nhất định thì nên mang xe tới các trung tâm bảo dưỡng chính hãng để được các chuyên viên kỹ thuật hỗ trợ thay mới.

Kiểm tra bằng chất tẩy rửa

Để phát hiện lỗi rò rỉ chân không, bạn có thể sử dụng bình xịt carburetor cleaner (chất tẩy rửa). Trước tiên, bạn phải khởi động xe với tốc độ không tải và xịt dung dịch quanh phần ron để bịt kín bướm ga. Nếu nhận thấy có dung dịch lọt vào buồng đốt và làm tăng tốc động cơ, bạn hãy kiểm tra lại phần ron. 

Bên cạnh đó, bạn cũng có thể xịt carburetor cleaner lên đường ống nạp, ron bịt kín cổ góp hút, solenoid điều khiển EVAP, van hoặc các vị trí ống nối khi quan sát tốc độ động cơ. Nếu ron bị hư hỏng hoặc rò rỉ, bạn sẽ nhận thấy tốc độ động cơ tăng lên ngay sau khi được xịt dung dịch carburetor cleaner.

Kiểm tra bằng đồng hồ đo

Sau khi rút ống chân không nối với động cơ, chủ xe kết nối với đồng hồ đo và thực hiện bơm áp suất. Nếu áp suất giảm dần, bạn hãy mang xe đến gara/showroom uy tín để được hỗ trợ kiểm tra và sớm khắc phục hậu quả. 

Kiểm tra âm thanh

Một trong những dấu hiệu thường thấy của rò rỉ chân không là động cơ sẽ phát ra tiếng rít khi di chuyển hoặc khi chủ xe chọc vào để kiểm tra. Tuy nhiên, tiếng kêu này rất khó có thể nhận ra. Vì thế, bạn nên dùng ống nghe cơ học để kiểm tra sau khi đã tháo dầu rò. 

Sử dụng phương pháp nước xà phòng

Sử dụng nước xà phòng là một trong những phương pháp đơn giản và tiết kiệm chi phí mà bạn hoàn toàn có thể tự thực hiện tại nhà. Bạn chỉ cần phun một lượng nhỏ hỗn hợp xà phòng và nước xung quanh các khu vực có thể bị rò rỉ. Nếu vết rò rỉ không hút nước, động cơ có thể tạm thời hoạt động trơn tru. Trong đó, phần dung dịch sẽ giúp cân bằng lại tỷ lệ nhiên liệu và không khí trong hệ thống. Tuy nhiên, để đảm bảo hiệu quả hoạt động lâu dài, bạn vẫn nên mang xe tới gara/showroom để được hỗ trợ kiểm tra.

Kiểm tra khói

Bạn sử dụng một ống khói và thực hiện phun vào gần đường ống nạp. Khi đó, khói sẽ thoát ra từ các vết rò rỉ trong ống chân không nhanh chóng. Nếu xuất hiện hiện tượng này, bạn nên mang xe tới gara/showroom để được sửa chữa kịp thời. 

Cách giải quyết hiện tượng rò rỉ chân không khá đơn giản, bạn có thể áp dụng một số cách saud dây:

• Thay thế các ống hoặc ống bị hỏng. Trong trường hợp một đầu của ống chân không bị hỏng, bạn có thể cắt đi tối đa nửa inch và nối lại ống. 
• Có thể sửa chữa tạm thời bằng bằng quấn băng keo vỏ dày và cứng xung quanh ống bị hỏng để hạn chế sự rò rỉ. 

Lưu ý: Bạn có thể tiếp tục lái một chiếc xe bị rò rỉ chân không trong một thời gian nhất định. Tuy nhiên, rò rỉ chân không sẽ làm cho động cơ bị quá nóng, làm tăng nhiệt độ trong động cơ, do đó làm đẩy nhanh quá trình hư hỏng của các bộ phận cao su và nhựa. Bạn nên kiểm tra để tìm rò rỉ chân không và sửa chữa càng sớm càng tốt để hệ thống vận hành đúng cách, đảm bảo an toàn. 

Câu hỏi thường gặp

Rò rỉ chân không có thể phát hiện ở đâu?

Để có thể tìm rò rỉ chân không nhanh chóng, bạn cần biết những vị trí chân không có khả năng bị rò rỉ nhất. Rò rỉ chân không có thể xuất hiện ở nhiều bộ phận động cơ, bao gồm những vị trí phổ biến như sau:

– Đường ống nạp: Bộ phận của động cơ cung cấp hỗn hợp nhiên liệu và không khí vào xi lanh. 

– Các vòng đệm ống nạp: Là miếng kim loại dùng để bịt kín ống nạp với động cơ. 

– Thân van tiết lưu: Là một bộ phận của ống nạp chứa bướm ga, nơi đóng và mở để điều khiển lượng không khí đi vào buồng đốt. 

– Vòng đệm thân van tiết lưu: Là miếng kim loại kín để ngăn chặn không khí rò rỉ ra ngoài giữa ống nạp và thân van tiết lưu. 

– Ống chân không và ống mềm: Nhiệt độ dưới mui xe có thể làm cho ống chân không và ống mềm bằng nhựa và cao su bị vỡ và nứt, gây rò rỉ. Các ống bằng cao su và nhựa này kết nối với các bộ phận tiêu thụ chân không của động cơ để hoạt động. 

• Các van EGR (van tuần hoàn khí thải): Giúp chuyển hướng khí thải trở lại ống nạp, do đó giúp giảm lượng khí thải. 
• Bộ điều chỉnh áp suất nhiên liệu: Bộ điều chỉnh này kiểm soát áp suất của nhiên liệu được cung cấp cho động cơ thông qua kim phun nhiên liệu, do đó đảm bảo rằng các kim phun nhiên liệu này nhận và phân phối nhiên liệu ở một tỷ lệ nhất định. 
• Bộ truyền động vận hành chân không: Thiết bị truyền động vận hành chân không sử dụng máy hút chân không của động cơ để vận hành đèn pha, điều hòa và hệ thống điều khiển hành trình. 
• Bộ trợ lực phanh: Được sử dụng để giảm áp lực mà người lái cần phải tác động lên bàn đạp để phanh. Để thực hiện điều này, khi nhấn bàn đạp phanh, bộ trợ lực phanh sử dụng chân không từ động cơ để khuếch đại lực mà bàn đạp phanh đặt lên xi lanh phanh chính, chuyển lực này thành áp suất thủy lực dùng để phanh. Nếu màng bơm trợ lực phanh bị hỏng thì có thể xay ra rò rỉ, biểu hiện là bàn đạp phanh khó đạp. 

Có thể lái xe khi bị rò rỉ chân không không?

Bạn có thể lái xe khi xe đang gặp tình trạng bị rò rỉ chân không trong một thời gian nhất định. Tuy nhiên, rò rỉ chân không sẽ khiến động cơ bị quá nóng, làm tăng nhiệt độ động cơ vì thế làm tăng quá trình hư hỏng của các bộ phận cao su và nhựa trong động cơ (như ống mềm, ống chân không…). 

Bạn nên kiểm tra để tìm rò rỉ chân không và sửa chữa càng sớm càng tốt. Đặc biệt nếu rò rỉ xảy ra trong bộ trợ lực phanh, bạn phải sửa chữa trước khi di chuyển.

Qua đây, Honda Ô tô Mỹ Đình đã cung cấp cho bạn những thông tin cơ bản về hệ thống chân không ô tô. Hiện tượng rò rỉ chân không có thể khó phát hiện, vì thế bạn cần thường xuyên kiểm tra ống chân không và thay thế để việc vận hành luôn mượt mà và êm ái. Nếu có bất cứ thắc mắc nào, liên hệ với chúng tôi qua hotline 0375 83 79 79 hoặc tới showroom tại 02 Lê Đức Thọ, Cầu Giấy, Hà Nội để được giải đáp và tư vấn chi tiết nhé!

• Đại lý Honda Mỹ Đình: https://hondaotomydinh.vn/
• Fanpage: Honda Ôtô Hà Nội – Mỹ Đình
• Youtube: Honda Ôtô Hà Nội – Mỹ Đình
• Hotline: 037 583 7979

Honda Mỹ Đình

Với những chiến lược đầu tư và kinh doanh đúng đắn, Honda Ôtô Mỹ Đình tự hào được đánh giá là một trong các nhà phân phối uy tín nhất hiện nay. Honda Ôtô Mỹ Đình luôn cam kết phục vụ quý khách hàng theo phong cách chuyên nghiệpnhằm mang đến các dịch vụ tốt nhất, vượt trên cả sự mong đợi của quý vị.